Al Muwatta’

الْمُوَطَّـأُ

 Al Muwatta’

Inisorat o

 Al Imām Mālik Bin Anas

Pindiyorobasaan  i,

Alim, Hassanor  M. Alapa

بسم الله الرّحمن الرّحيم

مقدمّة التّحقيق

Pitowa o Tomiyanto

الحمد لله رب العالمين , والصلاة والسلام على النبي الأمين , وأله وصحبه الطيبين الطاهرين ,

 ومن تبعهم بإحسان إلى يوم الدين ,   وبعد:

So Samporna a bantog na rek o Allah a kadnan o manga kaaden, so kalilintad ago so kapipiya ginawa na sii ko Nabi a kasasarigan, ago sii ko manga pamiliya niyan ago so manga sahabah niyan a manga soti, a go sii ko tao a inonotan iyan siranm s ataman ko alongan a kaphamalas.

Aya oriyan iyan na:

Giyai so kitab a Al Muwatta’ a rek o Imam Malik Bin Anas Bin Abi Amir Al Asbahi, a imam ko inged a tiyogalinan (darul hijrah) a pangeninta a ikalimo sekaniyan o Allah.

Sekaniyan so kitab  a iniropa o Al Imam As Shafii, a sekaniyan so lebi a benar a kitab a matatago ko atag o langit. Ago so betad na datar den o kiyatharoa on o Ash Shafii, sa miyaaden oto ko onaan pen o da kisoraten o Bukhari ago so Muslim ko kitab iran a Sahih, a siran I khatawag a kitab a sahih ko oriyan o Qur’an.

Miyakalawan so Al Muwatta’ ko manga ped a kitab a Sunnah, sabap ko kiyapakambowata niyan ko kadakelan ko manga katharoo manga sahabah ago so manga tabiin a pephayag ko mapipikir ko manga Hadith a ibabangensa ko Rasulullah, odi na so piyakambowat a sabot ko kitab o Allah a Maporo ago Mala, ago so Sunnah o Rasulullah, a sabot o miyaonaan tano a manga pipiya a siran I pezayanan tano ko oriyan o Rasulullah.

So galebek ami sangkai a Kitab.

1. So kibangensaan ko Hadith a so piyakambowat o Bukhari ago so Muslim odi na so isa kiran sii ko Sahih iran, sii ko manga darepa a piyakambowatan iran on ko kitab iran, sa phagalowin ami sa giiami tharoon a so hadith na Sahih, sa pethagoon am iron so manga bilangan o Hdith ko kitab iran.
2. So kibangensaan ko Hadith a piyakambowat o manga ulama ko Hadith a pat ago so salakao kiran ko manga darepa iyan ko manga kitab iran ago pephayagen ami so inikokom on o mala a Ulama a so Al Albani, makapantag sangkoto a Hadith.
3. So kapayaga ko manga Hadith a aya bo a miyakambowat on na so Imam Malik, a ped ko manga katharoo o Sahabah ago so manga galebek iran, sa pembethowan ami sa so Hadith na mawquf.
4. So kapaayaga ko miyakambowat o Imam Malik sa sekaniyan bo a ped ko manga katharoo manga tabiin ago so miyamangonot kiran, sa tharoon ami so Hadith na Maqtu’. Sa ibagak ami so kakokma on sii sangkanan a soson ko kababaloy niyan a sahih ago so kalemek iyan, sabapa sa aden a manga hadith sangkanan a bandingan a giimbaloy a sahih sabap ko kiyabagera on o salakao ron ago aden a miyakazakesi on a salakao a hadith, apiya pen a den a minitemo ron a kalobay ko sabaad a kiyasanday niyan.
5. So kapayaga ko da makazosopona so kiyasanday niyan a ped ko manga hadith, sa oman isoson iyan na pethendoon ami sa aden oto a tharoon ami a so hadith na Mursal, sabap ko kinibangensaan on o kena a sahabah ko Rasulullah, ago tharoon ami a so hadith na Munqati’ igira kiyagalatan so kiyasanday niyan sa sakatao a miyanothol odi na madakel. Ago igira so hadith na piyakambowat o salakao ko Imam Malik.
6. So kaphagaloya ko manga maana o sabaad a manga kalimah a so khaparampang on so pembatiya sangkai a kitab, sa nggolalan sa pakapontoken so osayan on o Shaykh Muhammad Fuad Abdulbaqi, sa aden a pekhaalin ko kinilapiyat o katharo sa pantag sa kapakakempet iyan.
7. So kabegi sa bilang ko langowan a hadith, melagid o hadith Marfu’ odi na Mawquf, odi na Maqtu’ odi na makatotompotompok I kiyasanday antaa ka di, sa palaya den kiyabegan sa bilang so manga Hadith ipoon sa paganay n ataman sa kaposan. Sa isa nan a kisesenggay angkai a tombok o kitab a Al Muwatta’.

Giyanan, a pephagarapen ami ko Allah a katarimaa niyan sangkai a galebek ami ago balowin iyan a galebek a salih (mapiya) a go balowin ko alongan a Qiyamah a ipakapened o timbangan o manga galebek ami.

Go pagarapen ami ko Allah a kanggonaan sekaniyan o islam ago so manga Muslim, a sekaniyan I mapiya a zarigan ago mapiya a tabanga.

So kalilintag ago kapakadaya na sii ko nabi tano a Muhammad ago sii ko manga pamiliya niyan ago so manga sahabah niyan,langon.

Aya kaposan o pangeni ami na so kapetharoa mi sa so langowan o bantogan na rek o Allah a Kadnan o manga kaaden.

Inisorat sekaniyan o,

Mahmud Bin Al Jamil (Abu Abdillah)

ِAl Muwatta’

1-   So Bandingan ko manga Waqto o Sambayang

1-               Pinto o manga Waqto o Sambayang

1- Pitharo iyan (so Imam Malik) a: Piyanothol raken o Yahya Bin Yahya Al Laythiy, tig o Malik Bin Anas, a miyakapoon ko Ibn Shihab a so Umar Bin Abdil Aziz na tiyaakir iyan so Sambayang (a Asar) sa isa a gawii, na miyakasoled on so Urwah Bin Az Zubayr na piyanothol iyan on a so Al Mugirah Bin Shu’bah na tiyaakir iyan so sambayang (a Asar) sa isa a gawii, a sekianiyan na sii sa Kufah, na miyakasoled on so Abu Mas’ud Al Ansari na pitharo iyan a: Antonaa nan hay Mugirah? Ba di sabenar a katawan ka aso Jibril na tomiyoron na mizambayang, na mizambayang so Rasulullah (sa tiyondog iyan) oriyan iyan na mizambayang, na mizambayang so Rasulullah, oriyan iyan na mizambayang na mizambayang so Rasulullah, oriyan iyan na mizambayang, na mizambayang so Rasulullah, oriyan iyan na mizambayang, na mizambayang so Rasulullah, oriyan iyan na pitharo iyan (so Jibril) a sabap sii na siyogo ako (odi na sabap sii na siyogo ka sa kapezambayang ka, so Muhammad) na pitharo o Umar Bin Abdil Aziz a: Kenal angka so giingka panotholen hay Urwah, Ba di so Jibril na sekaniyan i minggolalan ko Rasulullah ko waqto o Sambayang? Na pitharo o Urwah a: Lagid anan a miyaaden so Bashir Bin Abi Mas’ud Al Ansari a pephanotholen iyan a phoon ki ama iyan.

_______________

= so Hadith na Sahih a piyakambowat o Bukhari (521) ago so Muslim (610)

2- Pitharoo Urwah a: Sabenar a piyanothol raken o Aishah a karoma o Rasulullah a so Rasulullah na miyaaden a giiniyan zambayangan so Asar a so alongan na sii ko darepa iyan ko da niyan pen kiporo.

_______________

= so Hadith na Sahih a piyakambowat o Bukhari (546) ago so Muslim (611)

3- Go piyanothol raken o Yahya, tig o Malik a miyakapoon ko Zayd Bin Aslam a phoon ko Ata’ Bin Yasar a pitharo iyan a: Miyakoam a sakatao a mama ko Rasulullah na iniiza iyan on so waqto o samabayang a Subh. Pitharo iyan a: Tomiren on so Rasulullah (sa daa pitharo iyan) sa kagiya mapita na mizambayang (so Rasulullah) sa Subh ko kiyasebang o Fajr, oriyan iyan na mizambayang sa Subh ko isa a mapita ko oriyan o kiyakhalibabas o maliboteng, oriyan iyan na pitharo iyan a: Anda so phagiza ko waqto o sambayang? Na pitharo o mama a: Saken, katii ako hay Rasulullah, na pitharo iyan a: So pagleletan angkai a (dowa a sambayang a subh) na aya waqto o Subh.

_______________

= so Hadith na Mursal: Iniwasal (zophon) sekaniyan o Nasa-i a miyakapoon ko Anas (641) a sekaniyan na Sahih

4- Go piyanthol raken o Yahya, tig o Malik a phoon ko Yahya Bin Said a phoon ko Amrah Bint Abdirrahman a phoon ko Aishah a karoma o Nabi a pitharo iyan a: Miyaaden so Rasulullah a giizambayang sa Subh, sa peliyo so manga babay a ikhokokos iran so manga nditaren iran a di siran khakilala (o babay siran anta aka mama) ko kaliboteng o kagagawii.

_______________

= so Hadith na Sahih a piyakambowat o Bukhari (867) ago so Muslim (645).

5- Go Piyanothol iyan raken, tig o Malik a phoon ko Zayd Bin Aslam a phoon ko Ata’ Bin Yasar ago phoon ko Busr Bin Said ago phoon ko Al A’raj a langon siran on pephanothol a miyakapoon ko Abu Hurayrah a so Rasulullah na pitharo iyan a: Sa tao a romaot sa sarakaat ko Subh ko da pen kasebang o alongan na sabenar a riyaot iyan so Subh, na sa tao a romaot sa sarakaat ko Asr ko da pen kasedep o alongan na sabenar a riyaot iyan so waqto a Asr.

______________

= So Hadith na Sahih piyakambowat o Bukhari (579) ago so Muslim(608).

6- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Nafi’ a sanasanaan o Abdullah Bin Umar a so Umar Bin l Khattab na pizoratan iyan so manga wali niyan sa pitharo iyan a: Aya mapened rekano a ziyapen iyo na so sambayang, na sa tao a siyapen iyan (sa kenalen iyan sa tarotop) ago inggolalan iyan (lalayon) na masiyap iyan so agama niyan, na sa tao a dadasen iyan (ilangen iyan) na sekaniyan ko salakao ron na lebi a domadadas, oriyan iyan na inisorat iyan a zambayangi niyo so Luhur amay ka so along o shayi na takes a barokan ko katas iyan sa taman sa mabaloy so along o isa rekano a datar iyan sa katas, go zambayangi niyo so Asr a so alongan na mipoporo a mapoti i ranti a lompiyo (da pen makabinaning) sa diyangka a lomalakao so komokoda sa dowa ka Farsakh odi na telo, ko da pen kasedep o alongan, go zambayangi niyo so Magrib anda i kasedep o alongan, go so Isha’ anda i kasedep o pamorawag sa taman ko sabagi ko telo bagi ko kagagawii, na sa tao a makatorog (sa masa nan) na da toroga so mata niyan (sa kiyasoy niyan angkanan a katharo sa miyakatelo) go so Subh na zambayangi niyo a so manga bitoon na masigay pen a makakayar (ko langit).

_______________

= So Hadith na Munqati’ a piyanothol sekaniyan o Al Bayhaqi ko As Sunan Al Kubra, ago so At Tahawi ko  ko Sharh Maani Al Athar sa miyakanggolaln ko Malik, sa so Sanad na Munqati’ ka da maneg o Nafi’ ko Umar, ogaid na mapiya pen Munqati na aden a miyakabager on a Hadith a Marfu’, ago inaloy sekaniyan o As Suyuti ko  kitab a Tanwirul Hawalik.

7- Go Piyanothol iyan reken, tig o Malik, a phoon ko bapa iyan a so Abu Suhayl a phoon ki ama iyan a so Umar Bin Al Kattab na pizoratan iyan so Abu Musa a: Zambayangingka so Luhur amay ka mapolid so alongan, na so Asr na amay ka so alongan na mapoti i ranti a linang (da pen makabinaning) na so Magrib na anda i kasedep o alongan, na taakir angka so Isha’ sa di reka pen katoroga, na zambayangingka so Subh a so manga bitoon na mamomotayag a makakayar, sa batiya ka on sa dowa a Surah a manga atas a ped ko Al Muafassal.

_______________

= So Hadith na Mawquf, sa so bo so Malik i miyanothol on, ogaid na aden a somasakesi on a manga hadith a Marfu’ ago mawquf.

8- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Hisham Bin Urwah a phoon ki ama iyan a so Umar Bin Al Khattab na pizoratan iyan so Abu Musa Al Asdh’ari a: Zambangka sa Asr a so alongan na mapoti so ranti iyan a linang sa diyangka a makalalakao so komokoda sa telo ka Farsakh, go zambayangka sa Isha’ ko let ka ago so let o sabagi ko ika telo bagi ko kagagawii, na o thaakirangka na sii ko sabagi (saopak) ko kagagawii, go oba ka maaden a ped o manga tao a lomililipat ko sambayang.

_______________

So Hadith na Mawquf, sa sobo so Malik i miyanothol on.

9-  Go piyanothol iyan reken, tig o Malik, a phoon ko Yazid Bin Ziyad a phoon ko Abdullah Bin Rafi’ a sanasanaan o Ummu Salamah a karoma o Nabi a iniiza iyan ko Abu Hurayrah so waqto o sambayang, na pitharo o Abu Hurayrah a: Panotholen aken reka, sa zambayangka sa Luhur amay ka so along ka na datar ka sa katas, go zambayangka sa Asr amaya ka so along ka na dowa takep ko katas ka, na zambayangka sa Magrib amay ka somedep so alongan, na zambayangka sa Isha’ amay ko so let ka ago so let o ika telo bagi ko kagagawii, sa zambayangka sa Subh ko kaliboteng pen o kagagawii.

_______________

So Hadith na Mawquf, sa sobo so Malik i miyanothol on.

10- Go piyanothol yan reken, tig o Malik, a phoon ko Ishaq Bin Abdillah Bin Abi Talhah a phoon ko Anas Bin Malik a pitharo iyan a: Miyaaden kami a giiami zambayangan so Asr, oriyan iyan na lomiyo so manosiya sa somong ko darepa o Bani Amr Bin Awf na maoma niyan siran a giisiran zambayang sa Asr.

_______________

So Hadith na Sahih piyakambowat o Bukhari(548) ago so Muslim (194/621)

11- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Ibn Shihab a phoon ko Anas Bin Malik a pitharo iyan a: Miyaaden kami a giikami zambayang sa Asr oriyan iyan na somong so phelalakao sa Quba’ na maoma niyan siran a so alongan na mapro pen ( da pen sedep).

_______________

So Hadith na Sahih a piyakambowat o Bukhari (551) ago so Muslim (193/621).

12- Go piyanothol iyan rekan, tig o Malik, a phoon ko Rabi’ah Bin Abi Abdirrahman a phoon ko Al Qasim Bin Muhammad a pitharo iyan a: Da ko Raota so manga tao a rowar sa giisiran zambayang sa Luhur sa kagabigabi (maana a malo iran pephakaorin so waqto niyan sa da pen mapokas).

_______________

So Hadith na Maqtu’, sa so bo so Malik i miyanothol on.

2-              So Waqto o Sambayang a Jumuah

13- Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko bapa iyan a so Abu Suhayl Bin Malim, a phoon ko ama iyan a pitharo iyan a: Miyaaden ako a pekhailay aken a dempas a rek a Uqayl Bin Abi Talib ko alongan a Jumuah a pendempasen ko kilid o keleb o masjid sa katampar sa sedepan, na anday ka sapengi ko dempas langon o along o keleb na lomiyo so Umar Bin Al Khattab na zambayang sa Jumuah. Na pitharo o Malik ( a ama o Abi Suhayl)  oriyan iyan na lomiyo kami ko kapakazambayang sa Jumuah na makatorog kami sa di mathay ko kayao o kadaondao.

_______________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miaynothol on.

14-  Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Amr Bin Yahya Al Mazini a phoon ko Ibn Abi Salit a so Uthman Bin Affan na mizambayang sa Jumuah sa Madinah, ago mizambayang sa Asr sa Malal (darepa sa Madinah). Pitharo o Malik, a giyoto na sabap ko kazambayangi ko Jumuah anda den i kaotho o alongan ko lembak o langit (tahjir) ago sabap ko kagaan ko kaphelalakao.

_______________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miaynothol on.

3-              Pinto a biyanding on so tao a romaot sa sarakaat ko Sambayang

15- Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Ibn Shihab a phoon ko Abu Salamah Bin Abdirrahman  phoon ko Abu Hurayrah a: A so Rasulullah na pitharo iyan a: Sa tao a romaot sa sarakaat ko sambayang na sabenar  ariyaot iyan so sambayang.

_______________

So Hadith na Sahih, piyakambowat o Bukhar i(580) ago so Muslim (607)..

16- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Nafi’ a so Abdullah Bin Umar Bin Al Khattab na gginiyan tharoon a: Igira miyalepas ka o Rakaat na sabenar a miyalepas reka so Isa Sujud.

_______________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miaynothol on.

17-  Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a minisampay ron a so Abdullah Bin Umar ago so Zayd Bin Thabit na giiran tharoon a: sa tao a romaot sa sarakaat na sabenar a romiyaot sa isa a Sujud.

_______________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miaynothol on.

18- Go piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a minisampay ron a so Abu Hurayrah na giiniyan tharoon a: Sa tao a makaraot sa sarakaat na sabenar a romiyaot sa isa a sujud, na sa tao a malepas on so kapembatiyaa ko Fatihah (sa da niyan raota) na sabenar a aden a miyalepas on a madakel a mapiya.

_______________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miaynothol on.

4-              Pinto a Piyayagan ko Kapolid o Alongan ago so Kaliboteng o Kagagawii

19-  Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik,  a phoon ko Nafi’  a so Abdullah Bin Umar na giiniyan tharoon a: Aya Duluk na so kapolid o Alongan sa kaothowan.

_______________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miaynothol on.

20-  Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Daud Bin Al Husayn a pitharo iyan a: Piyanothol raken a pephanothol a so Abdullah Bin Abbas na giiniyan tharoon a: Aya kakhapolid o alongan na igira miyapolid so along, na so kaliboteng o kagagawii (gasaq al layl)  na so katimo o kagagawii ago so kaliboteng iyan.

_______________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miaynothol on.

5-               Pinto a piyayagan ko manga Waqto

21- Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Nafi’ a phoon ko Abdullah Bin Umar a so Rasulullah na pitharo iyan a:  So (tao) a lipas iyan so sambayang a Asr na datar o ba miyabinasa so pamiliya niyan ago so tamkok iyan.

_______________

So Hadith na Sahih piyakambowat o Bukhari(552) ago so Muslim (226).

22- Piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Yahya Bin Said, a so Umar Bin Al Khattab na lominiyo ko kiyazambayang sa Asr, na miyabalak iyan a sakatao a mama a da makazambayang sa Asr, na pitharo on o Umar a: Antonaa i miyakatarongko reka sa dangka kapakazambayang sa Asr? Na mitharoon sa sendod, na pitharo o Umar a: Komiyorangka. Pitharo o yahya, a pitharo o Malik a: Giitharoon a: Oman i shayi na den a rek iyan a katarotop ago kakorang.

_______________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miaynothol on.

23- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Yahya Bin Said, a giiniyan tharoon a: So pezambayang na pezambayang sa sambayang ago so milyalepas on so waqto niyan. Ka so miyalepas on so waqto niyan na lebi a mala ago makalelebi a di so karoma niyan go so tamok iyan.

Pitharoo Yahya a: Pitharoo Malik a: Sa tao a raoten iyan so waqto a sekaniyan na madadalem sa kapelayalayag na go niyan tiyaakhir so sambayang sa kiyalipatan iyan, sa taman sa miyakaoma ko pamiliya niyan (miyakainged) na amay ka den pen a lamba ko waqto na zambayang sa sambayang o makaiinged, na amay peman ka miyakoama sa miyaipos so waqto na zambayang sa sambayang o giimelayalayag, ka aya khabayadan iyan na so mipapaliyogat on (a so sambayang ko kapelayalayag).

Pitharoo Malik, a: Giyangkai a betad ba sekaniyan i riyaot aken on ko manga tao, ago so manga tao ko katao ko inged ami.

Go pitharoo Malik a: So pamorawag a mariga na so pekhaaden ko Magrib. Na amay ka mada so mariga, na miyatangked so sambayang a Isha’go miyakaliyo ka ko waqto a Magrib.

_______________

So Hadith na Mqtu’, so bo so Malik i miaynothol on.

24-  Go piyanothol iyan raken, tig o Malik a phoon ko Nafi’ a so Abdullah Bin Umar na kiyadaan sa tanod, sa miyada so akal iyan. Na da niyan bayadi so sambayang (a miyalepas iyan ko kaada i ron sa tanod).

Pitharo o Malik a: Giyanan i tindeg ami, so Allah i lebi a Matao. Amay ka so waqto na miyaipos, na sa peman sa tao a makatanod (ko kiyada o akal iyan) a aden a lamba ko waqto na makapezambayang.

_______________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miaynothol on.

6-              Pinto a Piyayagan ko Katoroga ko Tao sa mibagak iyan so Sambayang

25-  Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Ibn Shihab, a phoon ko Said Bin Al Musayyib a so Rasulullah na gowani a maling phoon sa Khaybar sa miyangelem, na kagiya khapopos so kagagawii na domikha, na pitharo iyan ko Bilal a: Pagayaningka rekami so Subh, sa miyakatorog so Rasulullah ago so manga sahabah niyan, na miyagipat so Bilal ko diyangka a khagaga niyan sa rominda ko potos iyan (rahl) sa phenayaon iyan so Fajr, na tiyoratod sa tiyorog, sa da makanao so Rasulullah ago da pen so Bilal ago da pen so a isa bo ko pagtao sa taman sa sibangan siran o alongan, na miyakanao so Rasulullah, na pitharoo  Bilal a: hay Rasulullah minisogat raken so datar o minisogat reka, ibet ko somiyogo reka ko benar, na pitharoo Rasulullah a: Lalakao kano, na piyamogao iran so manga  ayam iran ka an makalalakao na lomiyalakao siran, oriyan iyan na siyogo o Rasulullah so Bilal na kiyamatan iyan so Sambayang na piyagimaman siran o Rasulullah ko samabayang a Subh, oriyan iyan na pitharo iyan ko kiyapasad o sambayang a:Sa tao a kalipatan iyan so sambayang na zambayangi niyan amay ka katanodan iyan, ka mataan a so Allah a Maporo ago Mala na pitharo iyan ko kitab iyan (Qur’an) a: Go tindegen ka so sambayang sa pantag sa tadem raken.

_______________

So Hadith na Mursal,go ziyophon sekaniyan o Muslim (680) a phoon ko Abu Hurayrah..

26-  Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Zayd Bin Aslam, a pitharo iyan a: Domikha so Rasulullah ko kaphelalakao sa isa a kagagawii, sa lalan sa Makkah, sa inisana niyan ko Bilal so kaphkawa kiran, na tiyorog so Bilal ago tiyorog siran, sa miyakanao siran a somibang so alongan, na miyamagenao siran, sa kiyatekawan siran, na inisogo kiran o Rasulullah so kakhoda iran ko manga ayam iran sa makaliyo siran sangkoto a balintad, sa pitharo iyan a aden sangkai  a balintad a shaytan on, na mikhoda siran sa taman sa miyakaliyo siran on, oriyan iyan na siyogo siran o Rasulullah sa tomepad siran sa mamagabdas siran, sa siyogo iyan so Bilal ko kapagbang iyan ko manga tao odi na komamat, na piyagimaman o Rasulullah so manga tao, sa siyangoran iyan siran sa miyailay niyan so kiyatekawi kiran na pitharo iyan a: Hay manga manosiya mataan a so Allah na giyamak iyan so manga niyawa tano, na o kiyabayai niyan na pakandodedn iyan rekitano sii ko masa a salakao sii, na amay ka torogen so isa rekano sa mibagak iyan so sambayang odi na kiyalipatan iyan oriyan iyan na kiyatanodan iyan na zambayangi niyan sa datar o giiniyan on kazambayangi ko waqto niyan, oriyan iyan na diningilan o Rasulullah so Abu Bakr na pitharo iyan a: Mataan a so shaytan na miyaoma niyan so Bilal a tomitindeg a pezambayang na piyakaiga iyan sa linilang iyan sa datar o kaphelilanga ko maito a wata sa taman sa torogen, oriyan iyan na tiyalowan o Rasulullah so Bilal, na piyanothol o Bilal ko Rasulullah so datar o piyanothol o Rasulullah ko Abu Bakr, na pitharo o Abu Bakr a: Pezakesian aken a seka na sogo o Allah.

 _______________

So Hadith na Mursal, so bo so Malik i miaynothol on.

7- Pinto a piayayagan ko kinisaparen ko kazambayang ko kapangalaothowan

 o alongan ko lembak o langit

27-  Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Zayd Bin Aslam, a phoon ko Ata’ Bin Yasar,  a so Rasulullah na pitharo iyan a: Mataan a so kapanonobera o mayao na ped ko sorazab o naraka, na amay ka somagompot so mayao na pamakatenggao kano ko sambayang (nayawa niyo a lomenggao so mayao na go kano bo zambayang). Go pitharo iyan a: Miphanon so naraka ko Kadnan iyan sa pithato iyan a: Kadnan ko tiyotog o sabagi raken so sabaad, na inidinan iyan sa dowa a kaginawa, ko oman ragon, saginawa ko musim a barata ago saginawa ko masa a pangolaon.

_______________

So Hadith na Mursal, so bo so Malik i miaynothol on.

28-  Go piyanothol rekami o Malik, a phoon ko Abdullah Bin Yazid  a sanasanaan o Al Aswad Bin Sufyan a phoon ko Abu Salamah Bin Abdirrahman, ago phoon ko Muhammad Bin Abdurrahman a phoon ko Thawban a phoon ko Abu Hurayrah a so Rasulullah na pitharo iyan a: Igira miyanagompot so mayao na pamakatenggao kano ko sambayang, ka so kitataralo o mayao na ped ko sorazab o naraka, go inaloy niyan a so naraka na miphanon ko Kadnan iyan, na inidinan iyan ko oman ragon sa dowa a kaginaw isa ka kaginawa ko pangoran ago isa a kaginawa ko pangolaon.

____________

So Hadith na Sahih, piyakambowat o Muslimi (617).

29-  Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Abu Az Zinad a phoon ko Al A’raj a phoon ko Abu Hurayrah a: So Rasulullah na pitharo iyan a: Igira miyanagompot so mayao na pamakatenggao kano ko sambayang, ka so kayao o mayao na ped ko sorazab o jahannam.

_______________

So Hadith na Sahih, piyakambowat o Bukhari (533) ago so Muslim (615).

.

7-               Pinto a Piyayagan ko Kinisaparen ko kasoled ko Masjid sabap ko kiyakan sa Lasona

ago so Kasapengi ko Ngari

30-  Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Ibn Shihab a phoon ko Said Bin Al Musayyib, a so Rasulullah na pitharo iyan a:  Sa tao a koman sangkai a kayo (so lasona)  na di pagobay ko masjid ami, sa peringasaan kami niyan ko bao o lasona.

_______________

So Hadith na Mursalf, siyophon sekaniyan o Muslim (536) a phoon ko Abu Hurayrah.

31- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Abdurrahman Bin Al Mujabbar, a miyaaden sekaniyan a pekhailay niyan so Salim Bin Abdillah a igira ana miyailay niyan a tao a sasapenga iyan a ngari iyan a sekaniyan na giizambayang na ganderen iyan so nditaren a misasapeng ko ngari iyan sa mabager sa taman sa mapokas iyan on so sapeng iyan.

_______________

So Hadith na Maqtu’, so bo so Malik i miaynothol on.

2- So Kitaban o Kazoti

1- Pintoan o Kanggalebeka ko Kapagabdas

1/32 – Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Amr Bin Yahya Al Mazini, a phoon ki ama iyan a pitharo iyan ko Abdullah Bin Zayd Bin Asim, a sekaniyan na ama a dato o Amr Bin Yahya Al Mazini a sekaniyan na ped ko manga sababah o Rasulullah a: Ino khagagangka a kapakiilain ka raken o andamanaya i kiyaaden o Rasulullah a giimagabdas? Na pitharo o Abdullah Bin Zayd Bin Asim a: Oway, na miyakikowa sa ig a iphagabdas, na inonaban iyan a mbala a lima niyan sa miyakadowa, miyakadowa, oriyan iyan na miyamomog ago miyangilek sa ig na singa niyan, sa miyakatelo, oriyan iyan na miyanagop sa miyakatelo, oriyan iyan na inonaban iyan a mbala a lima niyan sa miyakadowa, miyakadowa, sa taman ko siko niyan, oriyan iyan na siyapo niyan a olo niyan (bok iyan) sa so den so mbala a lima niyan sa piyakasagad iyan on a lima niyan sa inipoon iyan sa poro a beneng iyan na tiyampos iyan sa tengo oriyan iyan na piyakakasoy niyan a lima niyan sa miyakandod ko piphoonan iyan on oriyan iyan na inonaban iyan so mbala a seki niyan.

__________________

So Hadith na Sahih, piyakambowat sekaniyan o Bukhari (185) ago so Muslim (235).

2/33 – Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a miyakapoon ko Abu Az Zinad a phoon ko Al A’raj a phoon ko Abu Hurayrah a so Rasulullah na pitharo iyan a: Igira miyagabdas so isa rekano na tagoi niyan so ngirong iyan sa ig, oriyan iyan na sengaa niyan, na sa tao a mamangit sa ator ko kiyaodo na baloya niyan a gansar (so kadakel iyan sa isa odi na telo di na lima timan).

__________________

So Hadith na Sahih, piyakambowat sekaniyan o Bukhari (162) ago so Muslim (20/237).

3/34 – Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Ibn Shihab, a phoon ko Abu Idris Al Khawlani, a phoon ko Abu Hurayrah a so Rasulullah na pithar o iyan a: Sa tao a magabdas na pangilek sa ig na sengaa niyan, na sa tao a mamangit sa ator na baloya niyan a gansar (so kadakel iyan).

Pitharoo Yahya a: Miyaneg aken so Malik, a giiniyan tharoon  ko mama a giimamomog ago giimanglek sa ig ko ig a miyakaisa niyan maakop ko tatagoan on a giyoto na da a marata on.

__________________

So Hadith na Sahih, piyakambowat sekaniyan o Bukhari (161) ago so Muslim (22/237).

4/35 – Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a mataan a minisampay ron a so Abdurrahman Bin Abi Bakr na somiyoled ko Aishah a karoma o Rasulullah ko gawii a kiyawafat o Sa’d Bin Abi Waqqas, na miyakikowa sa ig  a iphagabdas, na pitharo on o Aishah a:  Hay Abdurrahman, tarotopangka so abdas, ka miyaneg aken ko Rasulullah a giiniyan tharoon a: Aden a sikesa a wayl ko naraka a bagian o manga palo (a da mabasa ko kiyapagabdas o tao).

__________________

So Hadith na Munqati’ (magegetas), piyakambowat sekaniyan o Muslim (240) a aden a katotompokan on (mawsul), aya pakaasal o Hadith na piyagayonan o dowa a Imam (muttafaqun Alayhi).

5/36 – Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Yahya Bin Muhammad Bin Tahla’ a phoon ko Uthaman Bin Abdirrahman a so ama iyan na piyanothol iyan on a miyaneg iyan so Umar Bin Al Khattab, a phagabdasen iyan a ig so madididalem ko tinambed iyan (maana a giimamopo sa ig).

        Pitharoo o Yahya, a: Inizaan so Malik, makapantag sa mama a miyagabdas na kiyalipatan iyan, na miyakapanagop ko da niyan pen kapakapamomog, odi na kiyaonaban iyan ambala a lima niyan ko da niyan pen kapakapanagop, na pitharo iyan a: So miyakapanagop ko da niyan pen kapakapamomog, na pamomog sa di niyan khasowi so kapanagop, na so peman so kiyaonaban iyan ambala a lima niyan ko da niyan pen kapakapanagop, na panagop oriyan iyan na kasoya niyan so kaonabi niyan ko mbala a lima niyan ka an mabaloy so  so kaonabi ron a oriyan o kiyapanagop iyan, amay ka giyoro na sii ko darepa iyan, odi na sii ko kimamasa niyan.

       Pitharoo Yahya a: Go inizaan so malik, makapantag sa mama a kiyalipatan iyan so kapamomog ago so kapangilek sa ig, sa miyakazambayang, na pitharo iyan a: Da a patoray ron oba niyan kasowi so sambayang iyan, sa pamomog ago pangilek sa ig ko phakatalingoma a abdas iyan, amay ka pezambayang.

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miyanothol on.

2-  Pinto o Abdas o tiyorog amay ka pezambayang

6/37-  Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Abu Az Zinad a phoon ko Al A’raj a phoon ko Abu Hurayrah a mataan a so Rasulullah na pitharo iyan a: Igira miyagenao so isa rekano ko kiyatorog aon na onabi niyan so lima niyan ko da niyan on pen kisoleden ko ig a iphagabdas iyan, ka mataan a so isa rekano na di niyan katawan o anda niyan minibetad a lima niyan.

__________________

So Hadith na Sahih, piyakambowat sekaniyan o Bukhari (162) ago so Muslim (278).

7/38- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, phoon ko Zayd Bin Aslam, a so Umar Bin Al Khattab na pitharo iyan a: Igira tiyorog so isa rekano a thatapaya a miiga na pagabdas.

__________________

So Hadith na Mawquf,so bo so Malik i miyanothol on

8/39- Go piyanothol iyan raken., tig o Malik, a phoon ko Zayd Bin Aslam, a so tafsir angka-i a ayah a: Hay so siran oto a miyamaratiyaya igira tominindeg kano ko kapezambayang na onabi niyo so manga paras iyo ago so manga lima niyo sa taman ko manga siko niyo, go sapowa niyo so manga olo niyo (ago onabi niyo so manga seki niyo)  sa taman ko dowa a boko a seki” aya kon a maana oto na igira tominindeg kano phoon ko igaan ko kiyatoroga rekano.

     Pitharoo Malik, a aya betad rekami na daa kapagabdas ko kalimamadi ko tao, go da pen ko sii ko kadoyagas o rogo, go da pen sii ko dana a pethoga ko lawas, go daa kapagabdas inonta misabap sa hadas a phakaliyo ko dowa a piyamalongan odi na torog.

__________________

So Hadith na Maqtu’, so bo so Malik, i miyanothol on.

9/40-  Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Nafi’ a mataan a so Ibn Umar na miyaaden a pethorogen a moontod, oriyan iyan na zambayang sa di den phagabdas.

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik, i miyanothol on.

3-  Pinto a piyayagan ko Ig a iphagabdas

10/41- Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik a phoon ko Safwan Bin Sulayim, a phoon ko Sa’d Bin Salamah a ped ko mbawataan o Al Azraq, a phoon ko Al Mugirah Bin Abi Burdah, a sekaniyan na ped ko mbawataan a Abdud Dar, a miyaneg iyan so Abu Hurayrah a giiniyan tharoon a: Miyakaoma a sakatao a mama ko Rasulullah na pitharo iyan a: Hay Rasulullah pekhetasen ami so ragat, sa phagawid kami sa maito a ig, na opagabdasen ami na khawao kami, na ino iphagabdas ami? Na pitharoo Rasulullah a: Sekaniyan a ragat na soti so ig iyan, a halal so miyatay ron a seda (lepok).

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik, i miyanothol on.

11/42- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Ishaq Bin Abdillah Bin Abi Talhah a phoon ko Humaydah Bint Abi Ubaydah Bin Farwah a phoon ko pakinaan iyan a so Kabshah Bint Ka’b Bin Malik, a sekaniyan na sii sa tangan o Abu Qatadah Al Ansari, a  piyanothol iyan on a: So Abu Qatadah na somiyoled on na inododoan iyan sa ig a iphagabdas iyan, na miyakoma a maito a bedong ka maginom na inibaba iyan on so tatagoan ko ig sa mininom on. Na pitharoo Kabshah a: Miyailay ako niyan a tetentengan ko sekaniyan, na pitharo iyan a: Baka pephamemesa hay pakiwataan? Na pitharo iyan a: Pitharo aken a oway, na pitharo iyan a: So Rasulullah na pitharo iyan a: Sekaniyan a bedong na kena o ba najis, ka sekaniyan na ped ko lomilibet rekitano lalayon.

      Pitharoo Yahya a: Pitharoo Malik, a da a marata on, inonta bo o ba aden a mailay a najis ko ngari iyan.

__________________

So Hadith na piyakambowat sekaniyan o manga kitab a pat, go biyaloy sekaniyan o Bukhari a Sahih a hadith ko kiyapanothola on o Tirmidi.

12/43- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko yahya Bin Said a phoon ko Muhammad Bin Ibrahim Bin Al Harith At Timi a phoon ko Yahya Bin Abdirrahman Bin Hatib, a so Umar Bin Al Khattab na lominiyo a aden a manga ped iyan a ped kiran so Umar Bin Al As, sa minisampay siran sa tabay, na pitharoo o Amr Bin Al As ko khirek ko tabay a ino baaden a phaginom ko tabaingka a binatang? Na pitharoo Umar Bin Al Khattab a hay khirek sangkai a tabay, di ngka rekami petharoa (oba aden a paginom on a binatang) ka sekami na pephamakaig kami ko piyamakaigan o binatang, ago pephamakaig so binatang ko piyamakaigan ami.

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik, i miyanothol on.

13/44- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Nafi’, a so Abdullah Bin Umar na giiniyan tharoon a: Amay ka so manga mama ago so manga babay ko masa o Rasulullah na giisiran langon mamagabdas, (maana a so karoma a mama ago so karoma a babay na giisiran magatoang magabdas ko satiman a pananagoay a tatagoan sa ig).

__________________

So Hadith na Sahih piyakambowat o Bukhari (193).

4- Pinto a nganin a da on mipatoray

so kapagabdas

14/45- Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Muhammad Bin Umrah a phoon ko Muhammad Bin Ibrahim a phoon sa ina a wata o Ibrahim Bin Abdirrahman Bin Awf, a sekaniyan (so babay) na inizaan iyan so Ummu Salamah a karoma o Nabi sa pitharo iyan a: Saken na babay a pakaatasen aken so nditaren aken sa pekhatoyok aken, ago phelalakao ako ko darepa a marezik, na pitharoo Ummu Salamah a: Pitharoo Rasulullah a: Zotin sekaniyan o maooriyan iyan (aya maana niyan na so nditaren o babay a pekhizising ko lopa na amay ka kanajisan na khasoti o lopa a pekhazisingan on ko oriyan o kiyanajisi ron).

__________________

So Hadith na piyakambowat o khirek ko pat a kaitab a Hadith, ago pitharo i Al Albani a sekaniyan na Sahih.

15/46- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a miyailay niyan so Rabiah Bin Abdirrahman a aden a pekhithopha niyan a datar o gowa a sekaniyan na sa Masjid na di meliyo ago di phagabdas sa taman sa zambayang. (so pitharo a Qals, na giyoto so pekhidoda o tao a phoon sa lawas iyan a peno o ngari a datar o gowa odi na maito, a kena ba sekaniyan gowa, na o malalayaon a kapekhagowaa niyan on na pembaloy  a gowa).

     Pitharoo Yahya, Go iniiza ko Malik a sakatao a mama a miyakadoda sa pangenengken, ino makaphagabdas? Na pitharo iyan a: Da a paliyogat on a kapagabdas, sa ba den pamomog ago onabi niyan a ngari iyan.

__________________

So Hadith na Maqtu’ , so bo so Malik, i miyanothol on.

16/47- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Nafi’ a so Abdullah Bin Umar na biyorokan iyan a maito a wata o Said Bin Zayd ago siyakopo niyan, oriyan iyan na somiyoled sa masjid na mizambayang sa da pagabdas. (so Hanut na langowan a borok a mamot a pethagoon ko bangkay o tao a miyatay igira ipelebeng)

     Pitharoo Yahya a: Inizaan so malik, o ino aden ko kapakagowa a Abdas? Na pitharo iyan a: Da’, ogaid na makaphamomog ago onabi niyan so ngari iyan (so tao a miyakagowa) sa daa patoray ron a kapagabdas.

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik, i miyanothol on.

5- Pinto a kibagaken ko kapagabdas ko kakana ko nganin a miokit sa apoy

17/48- Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Zayd Bin Aslam a phoon ko Ata’ Bin yasar a phoon ko Abdullah Bin Abbas a so Rasulullah na komiyan sa waga a kambing, oriyan iyan na mizambayang sa da pagabdas. (giyanan na dalil sa so kakan sa pangenengken a  miyakaokit sa apoy na di niyan khabatal so abdas).

__________________

So Hadith na Sahih piyakambowat o Bukhari 207) ago so Muslim (254).

18/49- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Yahya Bin Said a phoon ko Bashir Bin Yasar, a sanasanaan o Banu Harithah a phoon ko Suwayd Bin An Nu’man, a piyanothol iyan on a sekaniyan na lominiyo a ped o Rasulullah ko ragon a kiyagobata niyan sa Khaybar, na kagiya matago siran ko darepa a Sahba’ a marani sa Khaybar na tomipad so Rasulullah na mizambayang sa Asar, oriyan iyan na piyakikowa niyan so manga loto iran, na daa minioma a rowar sa Sawiq (tapong), na inisogo iyan a kabonawa on ago loto on na komiyan so Rasulullah ago komiyan kami, oriyan iyan na tominindeg ko kapezambayang sa Magrib, na miyamomog ago miyamomog kami, oriyan iyan na mizambayang sa da pagabdas.

__________________

So Hadith na Sahih piyakambowat o Bukhari (209).

19/50- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Muhammad Bin Al Munkadir, ago phoon ko Safwan Bin Sulaym a siran a dowa na piyanothol iran on a phoon ko Muhammad Bin Ibrahim Bin Al Harith At Timi a phoon ko Rabiah Bin Abdillah Bin Al Hudayr a sekaniyan na gomiyabi a ped iyan so Umar Bin Al Khattab, oriyan iyan na mizambayang sa da pagabdas.

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so malik i miyanothol on.

20/51- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Dhamrah Bin Said Al Mazini a phoon ko Uban Bin Uthman a so Uthman Bin Affan na komiyan sa roti ago sapo oriyan iyan na miyamomog ago inonaban iyan a lima niyan ago inisapo niyan sa paras iyan, oriyan iyan na mizambayang sa da pagabdas..

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miyanothol on.

21/52- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a minisampay ron a so Ali Bin Abi Talib ago so Abdullah Bin Abbas na miyaaden siran a dowa a di siran phagabdas ko kakan iran sa miyakaokit sa apoy.

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miyanothol on.

22/53- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Yahya Bin Said, a inizaan iyan so Abdullah Bin Rabiah makapantag ko mama a miyagabdas oriyan iyan na komiyan sa miokit sa apoy, ino phagabdas? Na pitharo iyan a: Miyailay aken si ama a giiniyan oto nggolaolaan sa di phagabdas.

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miyanothol on.

23/54- Go piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Abu Nuaim a so Wahb Bin Kisan, na miyaneg iyan so Jabir Bin Abdillah Al Ansari a giiniyan tharoon a: Miyailay aken so Abu Bakr As Siddiq a komiyan sa sapo oriyan iyan na mizambayang sa da pagabdas.

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miyanothol on.

24/55- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Muhammad Bin Al Munkadir a so Rasulullah na inimbitar sa pangenengken sa inenatan sa roti ago sapo na komiyan on, oriyan iyan na miyagabdas ago mizambayang, oriyan iyan na minioma so lamba ko pangenengken na komiyan on oriyan iyan na mizambayang sa da pagabdas.

__________________

So Hadith na Mursal, siyophon sekaniyan o Abu Daud (191) ago so Tirmidi (50)

25/56-  Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Musa Bin Uqbah  a phoon ko Abdurrahman Bin Yazid Al Ansari a so Anas Bin Malik na miyakaoma a phoon sa Iraq, na somiyoled on so Abu Talhah ago so Ubayyi Bin Ka’b na inenatan iyan siran sa pangenengken a miokit sa apoy, na komiyan siran on na tominendeg so Anas na miyagabdas, na pitharoo Abu Talhah ago so Ubayyi Bin Ka’b a antonaa nan hay Anas? Bangkanan miyasowa sa kiyasong ka sa Iraq?! Na pitharoo Anas a: Oba bo da ko manggolaola, na tominindeg so Abu Talhah ago so Ubayyi Bin Ka’ab, na mizambayang siran a dowa sa da siran pagabdas.

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so malik i miyanothol on.

6- Pinto o Kapagabdas

26/57- Go piyanothol  raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Hisham Bin Urwah a phoon ki ama iyan a so Rasulullah na inizaan ko kapamangit ko kiyaodo, na pitharo iyan a: Ba da a khatoon o isa rekano a telo a manga ator?!

__________________

So Hadith na Mursal inikampet o Abu Daud (40) a phoon ko Aishah, na pitharoo Al Albani a sekaniyan na Sahih.

27/58- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Al Ala’ Bin Abdirrahman a phoon ki ama iyan a phoon ko Abu Hurayrah a so Rasulullah na lominiyo ko pekhoboran na pitharo iyan a: So Salam na sii rekano, hay darepa a pagtao a mu’min, mataan a sekami omiyog so Allah na khatondog ami sekano (phamatay kami a datar iyo), miyazimalao aken a oba ko bo khailay so manga pagari tano, na pitharo iran a: Hay Rasulullah, ba di sekami i manga pagaringka? Na pitharo iyan a: Ogaid na sekano na manga bolayoka aken, aya manga pagari tano na so siran oto a da siran pen makaoma, ago saken i kamonaan iyo ko paridi. Na pitharo iran a: Hay Rasulullah andamanaya i kakhakilalaangka ko tao a phakaoma ko oriyan ka a ped ko ummat ka?! Na pitharo iyan a: Bangka da mailay a o aden a rek a isa a mama a koda a bangkadan a misasaog sa manga koda a manga iitem i warna, na ba niyan di khakilala so koda iyan, na pitharo iran a: Engkaino niyan di khakilala, na pitharo iyan a: Mataan a siran (so manga ummat iyan a pekhaori) na phakaoma siran ko Alongan a Qiyamah a tihaya so manga anggaota iran a phagabdasen iran ko sambayang, sa saken i kamonaan iran ko paridi (phenayaon ko siran ko paridi aken), sa oba ana manga mama anggolaola siran sa kabogawa kiran ko paridi aken, sa datar o kapembogawa ko onta a miyadadag, sa pethalowan ko siran a: Songkano sii, Songkano sii, Songkano sii! Na matharo a: Mataan a siran na somiyambi siran ko oriyan ka (da iran okiti so inokitan ka a so Sunnah o Rasulullah), na matharo aken a: Mawatan siran den, mawatan siran den, mawatan siran den..

__________________

So Hadith na Sahih piyakambowat o Muslim (649) aya pakaasal iyan na piyagayonan o dowa a imam.

28/59- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Hisham Bin Urwah a phoon ki ama iyan a phoon ko Humran a sanasanaan o Uthman Bin Affan a so Uthman Bin Affan na miontod ko manga ontoda, na miyakaoma so pageebang na piyakitokawan iyan on so sambayang a Asar, na miyakikowa sa ig na miyagabdas, oriyan iyan na pitharo iyan a: Wallahi ka aden a phanotholen aken rekano a thotol, oda bo ka kagiya sekaniyan na sii ko kitab o Allah na di ko rekano panotholen sekaniyan, oriyan iyan na pitharo iyan a: Miyaneg aken so Rasulullah a giiniyan tharoon a: Da a ped sa tao a magabdas na phiyapiyaan iyan so abdas iyan oriyan iyan na zambayangan iyan so sambayang, inonta a irila on so dosa niyan ko pageletan angkoto a sambayang iyan ago so isa a phakaoma a sambayang sa taman sa kazambayangan iyan.

      Pitharoo Yahya a: Pitharoo Malik, a aya kaiilaya ko ron na aya bantak iyan na giyangkai a ayah a: Go tindegen ka so sambayang ko dowa a kaposan o kadaondao ago sii ko sagintas ko kagagawii, mataan a so manga pipiya (so sambayang) na maphakada iran so manga rarata (so dosa), giyoto na pananadem a rek o manga papasang i kapananadem.

__________________

So Hadith na Sahih piyakambowat o Bukhari (207) ago so Muslim (160).

29/60- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Zayd Bin Aslam a phoon ko Ata’ Bin Yasar a phoon ko Abdullah As Sunabihi a so Rasulullah na pitharo iyan a: Igira miyagabdas so oripen a mu’min na go pamomog na makaliyo so manga dosa phoon ko ngari iyan, na amay ka mangilek sa ig na go niyan sengaa na makaliyo so manga dosa niyan phoon ko ngirong iyan, na amay ka sagopan iyan so paras iyan na makaliyo so manga dosa ko paras iyan, sa taman sa makaliyo ko kaposan o manga takeb a mata niyan, na amay ka onaban iyan so mbala a lima niyan na makaliyo so manga dosa niyan ko dowa lima niyan, sa taman sa makalioyo phoon ko kaposan o manga kanoko niyan, na amay ka sapo niyan a ig so olo niyan na makaliyo so manga dosa niyan phoon ko olo niyan sa taman sa makaliyo phoon ko mbalaa tangila niyan, na amay ka onaban iyan so mbalaa seki niyan na makaliyo so manga dosa niyan phoon ko mbala a seki niyan sa taman sa makaliyo ko kababaan o manga kanoko niyan. Pitharo iyan a: Oriyan iyan na maaden so kapezong iyan sa masjid, na so sambayang iyan na pangoman iyan.

__________________

Piyakambowat sekaniyan o Nasa’i (1/74) go so Ibn Majah (282) go iniitong sekaniyan o Al Albani a sahih a hadith.

30/61- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Suhayl Bin Abi Salih, a phoon ki ama iyan a phoon ko Abu Hurayrah a so Rasulullah na pitharo iyan a: Igira miyagabdas so oripen a muslim odi na mu’min na go niyan onabi so paras iyan na makaliyo ko paras iyan a langowan a dosa a iniilay niyan on so mata niyan sa makaonot ko ig odi na makaonot ko kaposan a thak o ig a inipanagop iyan, na amay ka onaban iyan so mbala a lima niyan na makaliyo ko lima niyan a langowan a dosa a kiyakapetan o lima niyan odi na makaonot ko kaposan a magethak ko ig, na amay ka onaban iyan so mabala a seki niyan na makaliyo a langowan a dosa  a liyalakao sekaniyan o seki niyan sa makaonot ko ig odi na sii ko kaposan a thak o ig, sa makaliyo sekaniyan a malolompiyo ko manga dosa.

__________________

So Hadith na Sahih piyakambowat o Muslim (244)

31/62- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Ishaq Bin Abdillah Bin Abi Talhah, a phoon ko Anas Bin Malik a pitharo iyan a: Miyailay aken so Rasulullah a miyakarani so sambayang a Asr, na miloloba so manga tao sa ig a miphagabdas iran na daa miyatoon iran, na aden a minioma ko Rasulullah a ig a iphagabdas a matatangel, na inibetad o Rasulullah a lima niyan sangkoto a tatangelen a ig, oriyan iyan na siyogo iyan so manga tao a magabdas siran on. Pitharoo Anas a: Miyailay aken so ig a phagembowat ko pageletan o manga kemer iyan, na miyamagabdas so manga tao sa taman sa miyapopos siran mamagabdas.

__________________

So Hadith na Sahih piyakambowat o Bukhari (169) ago so Muslim (2779)

32/63- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Nuaim Bin Abdillah Al Madani Al Mujmir, a miyaneg iyan so Abu Hurayrah a giiniyan tharoon a: Sa tao a magabdas sa impidan iyan so abdas iyan oriyan iyan na lomiyo sa bantaken iyan so kapezambayang, na sekaniyan na madadalem den ko sambayang ko tenday a kababantaka niyan ko kapezambayang, sa aden a ipezorat a rek iyan a mapiya ko oman i salakad iyan, ago pephonasan sa dosa sa datar oto, na amay ka maneg o isa rekano so qamat na di phalalagoy. Aya mala rekano i balas na so lebi a mawatan rekano i walay (ko masjid) na pitharo iran a: Ino to hay Abu Hurayrah? Na pitharo iyan a: Sabap ko kadakel a pekhalakad iyan (ko kapezong iyan ko masjid).

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miyanothol on, ogaid na miyakokom sa Marfu’, sabap sa aden a datar iyan a piyanothol sa Marfu’.

33/64- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Yahya Bin Said, a miyaneg iyan so Said Bin Al Musayyib a phagizaan makapanatg ko kapagabdas phoon ko kapamopo ko kiyaodo. Na pitharoo Said a: Giyoto na abdas o manga babay.

__________________

So Hadith na Maqtu’, so bo so Malik i miyanothol on.

34/65-  Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Abu Az Zinad a phoon ko Al A’raj a phoon ko Abu Hurayrah a so Rasulullah na pitharo iyan a: Igira mininom so aso ko pananagoay o isa rekano na onabi niyan sa makapito.

__________________

So Hadith na Sahih, piyakambowat o Bukhari (176) ago so Muslim (279)..

35/66- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a minisampay ron a so Rasulullah na pitharo iyan a: Paginontolan kano, go di niyo den khagaga so katarotopi ko manga paliogat rekano, go nggalebeka niyo so manga paliyogat rekano, go aya mapiya ko manga galebek iyo na so sambayang, go da a ziyap ko kaaabdas lalayon  a rowar sa (tarotop i) paratiyaya.

__________________

So Hadith na Mursal, siyophon sekaniyan o Ibn Majah (277) a phoon ko Thawban, go iniitong sekaniyan o Al Albani sa Hadith a sahih..

7-               Pinto a Piyayagan ko Kasapowa ko Olo

Ago so dowa a Tangila

36/67-  Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Nafi’ a phoon ko Abdullah Bin Umar a miyaaden a pekhowa ko ig sa nggolalan ko manga kemer iyan sa iphagonab iyan ko tangila niyan.

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miyanothol on.

37/68- Go piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a inisampay ron a so Jabir Bin Abdillah al Ansari na inizaan makapantag ko kasapowa a ig ko Imamah (tobao ko olo) na pitharo iyan a: Di’ taman sa di masapowa ig so bok ko olo.

__________________

So Hadith na Mawquf a Munqati’  so bo so Malik i miyanothol on.

38/69- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Hisham Bin Urwah a so Abu Urwah Bin Az Zubayr na miyaaden a pephokasen iyan so tobao niyan sa pezapon iyan a olo niyan a ig.

__________________

So Hadith na Maqtu’, so bo so Malik i miyanothol on.

39/70- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Nafi’ a miyailay niyan so Safiyyah Bint Abi Ubayd a karoma o Abdullah Bin Umar a pephokasen iyan so salimot iyan sa pezapon iyan a olo niyan a ig, a so Nafi’ sa masa oto na maito pen i idad.

     Go inizaan so Malik, ko makapantag ko kasapowa ko tobao ago so salimot, na pitharo iyan a: Di ndait oba sapowa o mama go di pen so babay so tobao niyan  ago so salimot iyan, sa aya khasapo iran na so olo iran a dowa.

      Go inizaan so Malik, makapantag sa mama a miyagabdas, na kiyalipatan iyan oba niyan masapo a ig so olo niyan, sa taman sa miyamara so abdas iyan, na pitharo iyan a aya tindeg aken na khasapo niyan a olo niyan, na amay ka miyakazambayang den, na khakasoy niyan so sambayang iyan.

__________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miyanothol on.

8-              Pinto a Piyayagan ko Kasapowa ko

Dowa a Muza

40/71-  Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Ibn Shihab a phoon ko Ubbad Bin Ziyad, a ped ko wata i Al Mugirah Bin Shu’bah a phoon ki ama iyan a phoon ko Al Mugirah Bin Shu’bah a so Rasulullah na tomiyonay sa hajah (ko kaodo odi na katiti) ko kiyathidawa sa Tabuk, na pitharoo Al Mugirah a lomiyalakao ako a ped iyan a maawid ako sa ig, na miyakaoma so Rasulullah na inododan aken sekaniyan sa ig na miyanagop, na ipeliyo niyan a lima niyan ko peso o jubbah niyan na da niyan magaga sabap ko kailiget iyan,  ka pagonaban iyan a ig, na sii niyan piyakaliyo a lima niyan ko sagayadan o jubbah niyan na inonaban iyan a lima niyan ago siyapo niyan a olo niyan a go siyapo niyan so dowa a talompa iyan, na miyakaoama so Rasulullah ago so Abdurrahman Bin Awf, sa phagimaman iyan siran, sa pizambayangan iyan siran sa sarakaat, na pizambayangan kiran o Rasulullah so rakaat a miyalamba kiran, na kiyatekawan so manga tao, na kagiya makapasad so Rasulullah na pitharo iyan a: Minggolaola kano sa mapiya. (Aya petharoon a muza na so talompa a kobal a gagakoten ko seki a maregen so kaphagendai ron o somosolot on, di saya kithakes so manga taompa a kalalayaman a malebod a soloten, sopeman so manga talompa a maregen a soloten ka datar o manga talompa o manga sondaro a pembethowan sa tropical na khapakay a aya iran den pezapon ka datar o muza. So mindiyorobasa.)

__________________

So Hadith na Sahih, piyakambowat o Bukhari (182) ago so salakao ron, go so Muslim (274) So Jubbah na soson a nditaren a ipekhokos ko lawas..

41/72-  Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Nafi’ ago so Abdullah Bin Dinar a piyanothol iran on a so Abdullah  Bin Umar na miyakaoma sa Al kufah ko Sa’d Bin Abi Waqqas a sekaniyan i dato roo na miyailay sekaniyan o Abdullah Bin Umar a pezapo sekaniyan sa muza. Na siyangka iyan oto, na pitharoon o Sa’d a: Izaingka si ama aka amay ka makaoma ka on, na miyakaoma so Abdullah na kiyalipatan iyan oba niyan oto miiza ko Umar, sa taman sa miyakaoma so sa’d, na pitharo iyan a: Ino miniiza aka ki ama aka? Na pitharo iyan a: da’, na iniiza on a Abdullah, na pitharo iyan a: Igira inisoled ka asekingka ko muza a siran na maaabdas na sapowangka siran, na pitharoo Abdullah a apiya miyakaodo so isa rekami (na zapo den) na pitharoo Umar a: Oway, apiya miyakaodo so isa rekano.

____________________

So Hadith na Sahih, piyakambowat o Bukhari(202)

42/73- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Nafi’ a so Abdullah Bin Umar na tominiti sa padian oriyan iyan na miyagabdas, na siyagopan iyan so paras iyan, ago so mbalaa lima niyan ago siyapo niyan so olo niyan, oriyan iyan na tiyawag sa janazah ka an iyan kasambayangi kagiya makasoled sa masjid na siyapo niyan so dowa a muza niyan oriyan iyan na siyambayangan iyan.

____________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miyanothol on.

43/74- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a phoon ko Said Bin Abdirrahman Bin Ruqaysh a pitharo iyan a: Miyailay aken so Anas Bin malik a miyakaoma sa Quba na tominiti, na oriyan iyan na kiyaomaan sa ig a iphagabdas iyan. Na siyagopan iyan so paras iyan ago so mbala a lima niyan sa taman ko dowa siko, na siyapo niyan so olo niyan, ago siyapo niyan so talompa iyan, oriyan iyan na somiyong sa masjid na mizambayang.

     Pitharoo Yahya a inizaan so Malik sa isa a mama a miyagabdas sa abdas a sambayang oriyan iyan na siyolot iyan so muza niyan oriyan iyan na tominiti, oriyan iyan na inendaan iyan oriyan iyan na siyolot iyan pharoman, ino itharos iyan den so abdas iyan? Na pitharo iyan a: Endai niyan so muza niyan na onabi niyan a seki niyan, ka aya phakasapo sa muza na so tao a siyolot iyan sekaniyan a sekaniyan na maaabdas. Na amay peman ka siyolot iyan a di maaabdas na di niyan khasapo so talompa iyan.

     Pitharo iyan a inizaan so Malik, sa mama a miyagabdas a somosolot sa muza na kiyalipatan iyan oba niyan masapo a ig sa taman sa miyamara so abdas iyan ago miyakazambayang, na pitharo iyan a: Khasapo niyan so muza niyan ago khakasoy niyan so sambayang iyan, sa di niyan khakasoy so kapagabdas.

     Go inizaan so Malik, sa mama a inonaban iyan a palo niyan oriyan iyan na siyolot iyan so muza niyan oriyan iyan na initaros iyan so kapagabdas, na pitharo iyan a: Endai niyan so muza niyan oriyan iyan na pagabdas sa onabi niyan a seki niyan.

____________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miyanothol on.

9-              Pinto a piyayagan ko galebek ko kasapowa ko dowa a Muza

44/75-  Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Hisham Bin Urwah a miyailay niyan si ama iyan a pezapo sa muza, na pitharo iyan a miyaaden a daa zapon iyan igira somiyapo sa muza a rowar ko liyawao niyan sa di niyan zapon so didalem iyan (palad iyan).

____________________

So Hadith na Maqtu’ so bo so Malik i miyanothol on.

45/76-  Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a inizaan iyan so Ibn Shihab, makapantag ko kasapo sa muza o andamanaya sekaniyan? Na inisoled o Ibn Shihab so isa ko lima niyan ko kababaan o muza a so sabala on na sii ko liyawao niyan oriyan iyan na piyakasagad iyan on a dowa oto.

      Pitharoo Yahya a: Pitharoo Malik, a so katharoo Ibn Shihab na aya lebi a pekhababayan a miyaneg aken ko makapantag roo.

____________________

So Hadith na Mawquf, so bo so Malik i miyanothol on.

10-         Pinto a Piyayagan ko Limamad

46/77- Piyanothol raken o Yahya, tig o Malik, a phoon ko Nafi’ a so Abdullah Bin Umar na igira linimamadan na lomiyo na magabdas, oriyan iyan na komasoy na itaros iyan so sambayang iyan, sa di den petharo.

____________________

So Hadith na Mawquf,  so bo so Malik i miyanothol on.

47/78- Go piyanothol iyan raken, tig o Malik, a minisampay ron a so Abdullah Bin Abbas na miyaaden a phelimamadan na pheliyo na onaban iyan so limamad iyan oriyan iyan na komasoy na itaros iyan so kiyazambayangan iyan.

____________________