Thursday, February 2, 2012

HADITH

Hadith
inisorat i: Imam An-Nawawi


PAMEKASAN
So langowan o bantogan na ruk o Allah a Kadnan o manga ka-adun, a komikibir ko manga langit agoso manga lopa, a di-i nggiragiray ko langowan o ka-adun, a somiyogo ko kalangowan o manga Sogo (asws) sangko manga taw a kiyapaliyogatan, pantag sa kattoro-a kiran ago kappayaga kiran ko manga pando-an o Agama, sa minggolalan ko manga karina a bunar ago manga tanda a marayag.

Ppodin akun Sukaniyan sabap ko manga limo Iyan, nago pagarapun akunon a puppagomanomanan Iyan so limo Iyan agoso kapdi Iyan.

Pussaksi-an akun a da a pusimba-an a bunar arowar ko Allah a Isa-isa a da a sakotowa Iyan, Isa-isa a Makagaga-os, Makapdi-in a Manapi, go pusaksi-an akun a mata-an a so pangolo tano a Muhammad (saws) na oripun Iyan ago Sogo Iyan, a pukkababaya-an Iyan ago pakatataya-an Iyan, a tindos ko manga ka-adun, a inisula-on so Qur'an a pukkababaya-an, a Mo'jizat a tatap si-i ko tunday o masa, na goso manga Sonnah niyan (HADITH Iyan) a toro-an a masindaw sangko manga taw a puloba sa toro-an, pangolo tano a Muhammad (saws), a inipunto-on so kaongangun i lalag agoso kapiya i Agama (si-i rukaniyan so rinaw agoso sanang ago si-i ko kadandan o manga Nabi (saws) agoso manga Rasol na goso manga sisipug iran agoso miyamaratiyaya a miyamagamal sa manga pipiya).

Aya orianiyan, na sabnar a miyapanottol ami a miyakapo-on ko Ali Ibn Abi Talib agoso Abdullah Ibn Mas'owd, goso Mo'az Ibn Jabal, goso Abo Darda, goso Ibn Omar, goso Ibn Abbas, goso Anas Ibn Malik, goso Abo Horaira agoso Abo Said
al-Khodri (miyaso-at kiran langon so Allah) a madakul a kiyapaka-okit iyan ago mbarambarang a kiyapanottolaon, a mata-an a so Rasulullah (saws) na pittaro iyan a: "Sa makalangag ko manga Omat akun sa pat-polo a HADITH a pud ko manga bitiyara o Agama, na oyagun o Allah sa Alongan a Qiyamah a pud ko lompokan o manga Ulama agoso manga Foqaha .”

Go si-i ko pud a kiyapanottolaon na: "Oyagun o Allah a Ulama ago Faqih.”

Go si-i ko kiyapanottolaon i Abo Darda na: "Kkabaloy ako a ppakasapa-aton ago saksi iyan sa Alongan a Qiyamah." Na si-i ko kiyapanottolaon i Ibn Mas'owd na: "Puttaro-onon a: Soldka ko manga pinto o Sorga sa sadun sa kkabaya-an kaon." Na si-i ko kiyapanottolaon i Ibn Omar na: "Kkisorat si-i ko lompokan o manga Ulama, na pagoyagun si-i ko lompokan o manga Shahid.”

Sa miyagayonayon so manga Huffaz sa giyangka-i a HADITH na malobay, apiya pun madakul so kiyapaka-okit iyan.

Sabnar a inisorat o manga Ulama (miyaso-at kiran so Allah) so dadun a itong iyan a kitab a manonompang sangka-i a bandingan.

Aya paganay a katawan akun a somiyoraton naso Abdullah Ibn al-Mubarak, orianiyan naso Ibn Aslam at-Towsi a Ulama a mala i paratiyaya, orianiyan naso al-Hasan Ibn Sofyan an-Nasa-i, goso Abubakr al-Ajowri, goso Abubakr Muhammad (saws) Ibn Ibrahim al-Ashfahani, goso ad-Darqotni, goso al-Hakim, goso Abo No'aim, goso Abo Abdul Rahman as-Solami, goso Abo Said al-Malini, goso Usman as-Saboni, goso Abdullah Ibn Muhammad (saws) al-Ansari, goso Abubakr al-Baihaqi, na goso madakul a taw a di kkaitong, a pud ko miyanga o-ona agoso miyanga o-ori.

Sa miyangni ako sa tabang ko Allah sa kiyapamili akun sa tinimo akun a pat polo a HADITH, ka ipuppananayan sangkoto a manga Imam a manga bantoga ago manga Ulama o Islam a somisiyap ko HADITH.

Go sabnar a miya-opakat so manga Ulama sa kkapakay so kakupiti ko HADITH a malobay mipantag si-i ko manga balas o manga galbuk (Fadha-il al-Amal).

Na minsampun mawto na kunaoba ayako pippasodan angkanan a HADITH, ka aya pippasodan akun naso kattaro o Rasulullah (saws) a HADITH Sahih a: "Sampayin o makamamasa rukano (so kattaro akun) ko di makamamasa.", na goso kattaro o Rasulullah (saws) a: "Ppakalangasun o Allah so bontal o taw (sa Alongan a Qiyamah) a miyanug iyan so kattaro akun na siyabot iyan, na inisampay niyan sa datar o kiyanuga niyanon."

Orianiyan na pud ko manga Ulama so tominimo sa pat polo a HADITH si-i ko manga onayan o Agama, naso saba-ad na si-i ko manga sapak o Agama, goso saba-ad na si-i ko Jihad, goso saba-ad na si-i ko Zohd, naso saba-ad na si-i ko okit a kambilangataw, naso saba-ad na si-i ko kapangosiyat, sa palayaduna-i manga pipiya a antap, pangninta a maso-at so Allah ko manga taw a giya-i i bantak iran.

Sa miyapikir akun a tomimo ako sa pat polo a HADITH a taralbi adiso kalangowananan.

Giyangka-i a pat polo a HADITH na mararangkom iyananan, sa oman i isaon a HADITH na onayan a mala a pud ko manga onayan o Agama a iniropa o manga Ulama sa ron masasamporna so Islam, odina so sabagi ko Islam, odina so ikatulo ron bagi, odina so makasasaginda san. Orianiyan na ppanamaran akun i giyangka-i a pat polo a HADITH na palayadun Sahih, goso kadakulanon na matatago ko Sahih Bukhari ago Sahih Muslim, sa aya kapagaloyako ron na da a sanad iyan, ka an malbod so kilangagunon, na makalangkap so mapunggonaon omiyog so Allah, orianiyan na ittondog akunon so pinto-an ko kappamarisi ko manga kalimah niyan.

Sa aya patot si-i ko langowan a masisingayo iyan so Alongan a mawri na makunal iyan angka-i a manga HADITH, sabap ko mararangkom iyan a manga-ala i kipantag a bandingan, na goso mapapadalumon a manga inungka si-i ko langowan a simba, sa giyanan na marayag si-i ko taw a purogorogodun iyan.

So Allah i sasarigan akun ago Ron ako zasalimbotawan, nago Ron ako ppapasod, sa ruk Iyan so podi agoso limo, a Sukaniyan i pumbugay sa Tawfiq ago siyap.

Hadith 01

Miyakapo-on ko Amir al-Mo'mineen a si Abo Hafs a Omar Ibn al-Khattab (miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Miyanug akun so Rasulullah (saws) a di-i niyan ttaroon a:

"Mata-an a ayabo a ttarima-an o Allah ko manga galbuk na sa kiyapuni-atanon sa 
soa-soat ko Allah, go mata-an a ayabo a mapumbagi-an o oman i isa ko manga galbuk iyan na sa kiyapuni-atan iyanon sa soa-soat iyan ko Allah, na sataw a aya ni-at iyan sa kiyatoglin iyan na onot iyan ko Allah agoso Sogo Iyan, na giyangkoto a kiyatogalin iyan na miyabaloy a onot iyan ko Allah agoso Sogo Iyan sa mbalasanon, na sataw a aya ni-at iyan sa kiyatogalin iyan na pantag ko donya sa kaparoliya niyanon odina pantag sa ba-i a ppangaroma-an iyan, na giyangkoto a kiyatogalin iyan na miyabaloy para sangkoto a pini-at iyan a initogalin iyan."

Piyanottol o dowa a Imam o manga Mohaddiseen a si Abo Abdullah Muhammad (saws) Ibn Ismail Ibn Ibrahim Ibn al-Mogira Ibn Bardizbah al-Bukhari, ago si Abo al-Husain Muslim Ibn al-Hadjaj Ibn Muslim al-Qushairi an-Naisabori, si-i ko Kitab iran a dowa a: Sahih Bukhari ago Sahih Muslim, a giya dowanan i tindos ko manga kitab a minisorat pantag ko HADITH.
عن أمـيـر المؤمنـين أبي حـفص عمر بن الخطاب رضي الله عنه ، قال : سمعت رسول الله صلى الله عـليه وسلم يـقـول:



( إنـما الأعـمـال بالنيات وإنـمـا لكـل امـرئ ما نـوى . فمن كـانت هجرته إلى الله ورسولـه فهجرتـه إلى الله ورسـوله ومن كانت هجرته لـدنيا يصـيبها أو امرأة ينكحها فهجرته إلى ما هاجر إليه ).

رواه إمام المحد ثين أبـو عـبـد الله محمد بن إسماعـيل بن ابراهـيـم بن المغـيره بن بـرد زبه البخاري الجعـفي، وابـو الحسـيـن مسلم بن الحجاج بن مـسلم القـشـيري الـنيسـابـوري رضي الله عنهما في صحيحيهما اللذين هما أصح الكتب المصنفه.


Hadith 02


Miyakapo-on pun ki Omar (miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Gowani a mo-ontod kami ko obay o Rasulullah (saws) si-i ko isa a alongan, na miyapayag rukami a mama a tanto a mapoti i nditarun, tanto a maitum i bok, a da a kkailay ron a rarad o kaplayalayag, go da a mata-o rukami ron a isabo, sa taman sa miyontod ko danga o Nabi (saws) na initombok iyan so dowa lub iyan ko dowa lub o Nabi (saws), go inibutad iyan so dowa palad iyan ko dowa bobon o Nabi (saws), na pittaro iyan a:

"Hay Muhammad (saws), panottolangka rakun so Islam, na pittaro o Rasulullah (saws) a: So Islam naso kassaksi-ingka sa da a pusimba-an a bunar arowar ko Allah, nago mata-an a so Muhammad (saws) na Sogo o Allah, goso kipamayandugunka ko sambayang, goso katonayangka ko Zakat, goso kappowasa-ingka ko Ramadhan, goso kapnaihadji-ika sa Baitollah, amayka kkagagangka so lalanon. Gominiraw a: Bunarka, na miyamumusa kami ron ka ippagissa iyan na pumbunarun iyan bo. Na tig iyan a: Panottolangka rakun so paratiyaya. Na pittaro iyan a: So kaparatiyaya-angka ko Allah, goso manga Malaikat Iyan, goso manga Kitab Iyan, goso manga Sogo Iyan, goso Alongan a mawri, goso kaparatiyaya-angka ko okoran, so mapiyaon agoso marataon. Gominiraw a: Bunarka, na tig iyan a: Panottolangka rakun so kappiyapiya. Na pittaro iyan a: So kasimba-angka ko Allah sa datar obangka Sukaniyan pukailay, na odingka Sukaniyan pukailay na mata-an a Sukaniyan na ppagilayingka Niyan. Gominiraw a: Panottolangka rakun so bangkit, na pittaro iyan a: Da ko inissa-anon iba ayaon mata-o adiso puppangingissa. Na gominiraw a: Panottolangka rakun so manga nana-o ron, na pittaro iyan a: So kambawata o oripun a babay sa pangolo niyan, goso kailayangka ko da a manga talompa iyan a manga talandiyang, a pukakamur-muran a di-i mamagonong sa kambing a mamagombawa siran sa kaporo i kambalay.

Orianiyan, na miya-ipos na miyabolobolo a kagugunuk akun (a tig o Omar), orianiyan na gominiraw so Rasulullah (saws) a: "Hay Omar, ino katawanka o antawa-a so miyangingissa? Na pittaro akun a: So Allah agoso Sogo Iyan i lubi ron a mata-o. Pittaro iyan a: Mata-an a giyoto so Jibreel a miyakatalingoma rukano a ipuppangunda-o niyan rukano so Agama niyo." 
[Muslim]
عن عمر رضي الله عنه أيضا ، قال : بينما نحن جلوس عـند رسـول الله صلى الله عليه وسلم ذات يوم اذ طلع علينا رجل شديد بياض الثياب ، شديد سواد الشعر لا يرى عليه أثـر السفر ولا يعـرفه منا احـد. حتى جـلـس إلى النبي صلي الله عليه وسلم فـأسند ركبـتيه إلى ركبتـيه ووضع كفيه على فخذيه، وقـال: " يا محمد أخبرني عن الإسلام ".
فقـال رسـول الله صـلى الله عـليه وسـلـم :(الإسـلام أن تـشـهـد أن لا إلـه إلا الله وأن محـمـد رسـول الله وتـقـيـم الصلاة وتـؤتي الـزكاة وتـصوم رمضان وتـحـج البيت إن اسـتـطـعت اليه سبيلا).
قال : صدقت.
فعجبنا له ، يسأله ويصدقه ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‌‌‌؟
قال : فأخبرني عن الإيمان .
قال : أن تؤمن بالله وملائكته وكتبه ورسله واليوم الاخر وتؤمن بالقدر خيره وشره
قال : صدقت .
قال : فأخبرني عن الإحسان .
قال : ان تعبد الله كأنك تراه ، فإن لم تكن تراه فإنه يراك .
قال : فأخبرني عن الساعة .
قال : "ما المسؤول عنها بأعلم من السائل "
قال : فأخبرني عن أماراتها .
قال : " أن تلد الأم ربتها ، وان ترى الحفاة العراة العالة رعاء الشاء يتطاولون في البنيان"
ثم انطلق ، فلبثت مليا ،ثم قال :" يا عمر أتدري من السائل ؟"
قلت : "الله ورسوله أعلم ".
قال : فإنه جبريل ، اتاكم يعلمكم دينكم "رواه مسلم 
Hadith 03


Miyakapoon ki Abo Abd ar-Rahman a si Abdullah Ibn Omar Ibn al-Khattab (miyaso-at kiran a dowa so Allah) a pittaro iyan a: Miyanug akun ko Rasulullah (saws) a di-i niyan ttaro-on a:

"Piyanagombalay so Islam sa lima: So kassaksi-i sa mata-an a da a pusimba-an a bunar arowar ko Allah nago mata-an a so Muhammad (saws) na Sogo o Allah, goso kipamayandugun ko sambayang, goso kitonayin ko Zakat, goso kapnaihadji sa Baitollah, goso kappowasa-i ko Ramadhan." [Piyanottol i Bukhari ago si Muslim]

عن أبي عـبد الرحمن عبد الله بن عـمر بـن الخطاب رضي الله عـنهما ، قـال : سمعت رسول الله صلى الله عليه وسـلم يقـول :( بـني الإسـلام على خـمـس : شـهـادة أن لا إلـه إلا الله وأن محمد رسول الله ، وإقامة الصلاة ، وإيـتـاء الـزكـاة ، وحـج البيت ، وصـوم رمضان ) رواه البخاري  ومسلم 

So 6 points o tabligh, giyanan na wajib rkitano a mga muslim. So 

(1) “kalima as-shahada” na aya gonsi o Islam, so 
(2) “sambayang” na pagampaganay a inipaliyogat a simba ko Allah, 
(3) “dhikr ago ilmo” na tadn tadman ko Allah ago wajib so kaphaganadi o omani muslim ko ilmo iyan, sa 
(4) mapiya kapagadata ko pagaring ka a muslim na antaway di ron kikabaya sa kabaya aka mambo a ikidiya rka o pagaring ka a muslim na langwan mapiya, apiya antonay galbuk ka a di ka maka 
(5) ”ikhlas” na dingkadun magdam sa ginawang ka so tig-iran a “sweetness of Imaan” na magdam ka oto na langwan dun a galbuk ka a mapiya na siing ka pakaantapun ko Allah na langwan a miyanggalbuk ka a marata na dingka mit-tawbat. 

So “da’wah” na obligasyon aya o omani isa ko pagari nyan kalaanon na so mga phamakalipat sa agama iran, so mga balik-islam, so di mamaganad, ago mga non-muslim. Apiya maklid a donya na wajib omani isa sa giyangkanan a 6 sifat. Ogaid na kunaba giyaya I babaloyn o Islam a rokon o Islam ago rokon a imaan.

So puman so lalayonon kapkhanuga ko 6 sifat na phanalamatun ka ko Allah a kapkhanugang ka on a tadn tadman ka ini ko kamamanosiyay rka. Datar anan oba ka pkhan sa bgas a phakambgay rka sa bagr. Giya-I mambo a repeat repeat on na iplayam ka sa ginawang ka datar o kalalayaming ka ko kakan. Ogaid na pharomanang ko, kunaba ini biyaloy a rokon o Islam.

So sii rakn pman na onotan tano so Rasulullah (saws) na dadun a lawan niyan

Hadith 04

Miyakapo-on ki Abo Abd ar-Rahman a si Abdullah Ibn Mas'owd (miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Piyanottol rukami o Rasulullah (saws) a sukaniyan so pati-is a makatotoman a: 

Mata-an a so oman i isa rukano na pukatimo ko kappagadnaon si-i ko tiyan o ina iyan sa pat polo gawi-i na mani, orianiyan na pukabaloy a rogo a mbabattik sa datar dun oto (a pat polo gawi-i), orianiyan na pukabaloy a saporon a sapo sa datar dun oto, orianiyan na sogo-onon o Allah so Malaikat na pansiran iyan sa niyawa, nago isogo-on so pat taga a kattaro: So kisoratun ko riski niyan agoso omor iyan, goso amal iyan, na goso bagi iyan, marata i bagi antawa-a ka mapiya i bagi. Ibut ko Allah a so da a pusimba-an a bunar a salakaw Ron, ka mata-an a so isa rukano na didun di-i nggalbuk sa galbuk o taw sa Sorga, sa taman sa mabaloy a aya bo lut iyan agoso Sorga na rupung a siko, na kaona-an sukaniyan o misosorat a okoran iyan, na aya manggalbuk iyan naso galbuk o taw sa Naraka na makasoldon, go mata-an a so isa rukano na didun di-i nggalbuk sa galbuk o taw sa Naraka, sa taman sa mabaloy a aya bo a lut iyan agoso Naraka na rupung a siko, na kaona-an sukaniyan o misosorat a okoran iyan, na aya manggalbuk iyan naso galbuk o taw sa Sorga na makasoldon.[Bukhari ago si Muslim]

عن أبي عبد الرحمن عبد الله بن مسعـود رضي الله عنه ، قال : حدثنا رسول الله صلي الله عليه وسلم – وهو الصادق المصدوق - :( إن أحـدكم يجمع خلقه في بطن أمه أربعين يوما نطفه ، ثم يكون علقة مثل ذلك ، ثم يكون مـضغـة مثل ذلك ، ثم يرسل إليه الملك ، فينفخ فيه الروح ، ويـؤمر بأربع كلمات : بكتب رزقه ، واجله ، وعمله ، وشقي أم سعيد ؛ فوالله الـذي لا إلــه غـيره إن أحــدكم ليعـمل بعمل أهل الجنه حتى ما يكون بينه وبينها إلا ذراع فيسبق عليه الكتاب فيعـمل بعـمل أهــل النار فـيـدخـلها . وإن أحدكم ليعمل بعمل أهل النار حتي ما يكون بينه وبينها إلا ذراع فــيسـبـق عليه الكتاب فيعمل بعمل أهل الجنة فيدخلها ) رواه البخاري ومسلم 
Hadith 05


Miyakapo-on ko Omm al-Mo'mineen a Omm Abdullah a so A'isha (miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Pittaro o Rasulullah (saws) a:

"Sataw a mbabagowan iyan angka-i a (Agama a) minitalingomami sa diron pud na di ttarima-an." Piyanottol i Bukhari ago si Muslim


Go aya kiyapanottolaon i Muslim na: "Sataw a nggalbuk sa galbuk a di pud ko (Agama a) minitalingomami na di ttarima-an."
عن ام المؤمنين أم عبد الله عـائـشة رضي الله عنها ، قالت : قال رسول الله صلي الله صلى الله عليه وسلم (من أحدث في أمرنا هـذا مـا لـيـس مـنه فهـو رد ). رواه الـبـخـاري ، ومسلم 

وفي رواية لمسلم : ( مـن عـمـل عـمـلا لـيـس عـلـيه أمـرنا فهـو رد )
Hadith 6


Miyakapoon ki Abo Abdullah a si An-Nu'man Ibn Bashir (miyasoat kiran a dowa so Allah) a pitharo iyan a: Miyaneg aken so Rasulullah (Sallallahu Alaihi Wasallam) a dii niyan tharoon a:

Mataan a so halal na marayag nago mataan a so haram na marayag, na (matatago) sii ko pageletan a dowa nan so manga bitiyara a di makararayag so hokoman iyan (manga Sobohat), a di makekenal o kadakelan ko manga tao, na sa tao a pananggilaan iyan so manga Sobohat na sabenar a minilidas iyan so Agama (paratiyaya) niyan agoso maratabat iyan, na sa tao a di niyan pananggilaan so manga Sobohat na mitaloga ko haram, sa datar o dii mamagonong a sii dii pamagonong ko mlilibeta ko isasapar (a pangomaan), a maito bo den a di niyanon kapakaphanathab. Tanodan, ka oman i dato na ana isasapar iyan, na aya isasapar o Allah naso manga haram. Tanodan, ka mataan a madadalem ko lawas so saporon a sapo, a igira a mithagompiya na dii thagompiya so kalangowan o lawas, na igira a miyabinasa na pekaantiyor so kalangowan o lawas. Tanodan, ka giyoto so poso." [Piyanottol i Bukhari ago si Muslim]

عن أبي عبد الله النعـمان بن بشير رضي الله عـنهما ، قـال : سمعـت رسـول الله صلي الله عـليه وسلم يقول: ( إن الحلال بين ، وإن الحـرام بين ، وبينهما أمـور مشتبهات لا يعـلمهن كثير من الناس ، فمن اتقى الشبهات فـقـد استبرأ لديـنه وعـرضه ، ومن وقع في الشبهات وقـع في الحرام ، كـالراعي يـرعى حول الحمى يوشك أن يرتع فيه،ألا وإن لكل ملك حمى ، ألا وإن حمى الله محارمه ، ألا وإن في الجـسد مضغة إذا صلحـت صلح الجسد كله ، وإذا فـسـدت فـسـد الجسـد كـلـه ، ألا وهي الـقـلب) رواه البخاري ومسلم
Hadith 7


Miyakapo-on ki Abo Roqayya a si Tamim Ibn Aws ad-Dari (miyaso-aton so Allah) a mata-an a so Nabi (saws) na pittaro iyan a: 

"So Agama na ttoma”, pittaro ami a: Antawa-a i kirukon? Na pittaro iyan a: “Ruk o Allah agoso Kitab Iyan agoso Sogo Iyan agoso manga olowan ko manga Muslim agoso kalangkap iyan kiran." Piyanottol i Muslim. 

عن أبـي رقــيـة تمـيم بن أوس الـداري رضي الله عنه ، أن النبي صلى الله عـليه وسـلم قـال :( الـديـن النصيحة ).
قلنا : لمن ؟؟
قال : ( الله ، ولـكـتـابـه ، ولـرسـولـه ، ولأ ئـمـة الـمـسـلـمـيـن وعــامـتهم ) رواه مسلم
Hadith 8


Miyakapo-on ko Ibn Omar (miyaso-at kiran a dowa so Allah) a mata-an a so Rasulullah (saws) na pittaro iyan a:

"Inisogo rakun a kapakittidawa akun ko manga taw, sa taman sa kassaksi-an iran a da a pusimba-an a bunar arowar ko Allah nago mata-an a so Muhammad (saws) na Sogo o Allah, nago ipamayandug iran so sambayang, nago itonayran so Zakat, sa anday kanggolawla-a iran san na miyalinding iran rakun so manga rogo iran agoso manga tamok iran, inontabo so kabunar o Islam, sa so kappamagitonga kiran na kata-o dun o Allah." [Piyanottol i Bukhari ago si Muslim]
عن ابن عمر رضي الله عنهما ، ان رسول الله صلى الله عليه وسلـم قـال :( أمرت أن أقاتل الناس حتى يـشـهــدوا أن لا إلــه إلا الله وأن محمد رسول الله ، ويـقـيـمـوا الصلاة ، ويؤتوا الزكاة ؛ فإذا فعلوا ذلك عصموا مني دماءهم وأموالهم إلا بحق الإسلام ، وحسابهم على الله تعالى ) رواه البخاري  ومسلم
Hadith 9



Miyakapo-on ki Abo Horaira a si Abd ar-Rahman Ibn Shakhr (miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Miyanug akun so Rasulullah (saws) a di-i niyan ttaro-on a:

"So inisapar akun rukano na pananggila-i niyo, naso inisogo akun rukano na nggolalanun niyo sa sadun sa kkagaga niyo ron, ka mata-an a aya dun a miyakabinasa ko siranoto a miyaona-an iyo naso kadakul o manga paka-iza iran agoso kasosopaka iran ko manga Nabi (saws) ran."  [Piyanottol i Bukhari ago si Muslim]

عن أبي هريرة عبد الرحمن بن صخر رضي الله عنه ، قال : سمعت رسول الله صلى الله عليه وسلم يقول : ( ما نهيتكم عنه فاجتنبوه ، وما أمرتكم به فأتوا منه ما استطعتم ، فإنما أهلك الذين من قبلكم كثرة مسائلهم واختلافهم على انبيائهم ). رواه البخاري ، ومسلم 
Hadith 10


Miyakapoon ki Abo Horaira (miyasoaton so Allah) a pitharo iyan a: Pitharo o Rasulullah (Sallallahu Alaihi Wasallam) a:

"Mataan a so Allah na Soti, na da a tharimaan Iyan arowar sa soti, go mataan a so Allah na inisogo Iyan ko miyamaratiyaya so datar o inisogo Iyan ko manga Rasul, sa pitharo o Allah a: "Hay sekano a manga Sogo na kangkano ko manga halal, nago nggalbek kano sa mapiya.” Go pitharo o Allah: “Hay sekano a miyamaratiyaya na kangkano ko manga halal ko inirizki Ami rekano." Orianiyan na inaloy niyan so mama a miyathay sa lakawan a mikokorab a bok iyan, a masasalampot a bayanek, a itatapnay niya so mbala a lima niyan sa langit (a dii mamangni): Hay Kadnangko, Hay Kadnangko, na aya pangnengken iyan na haram, go aya panginginomen iyan na haram, go aya nditaren iyan na haram, go piyageper a haram, na andamanaya i katharimaaon." [Piyanothol i Muslim]
عن أبي هريرة رضي الله عنه ، قال : قال رسول الله صلي الله عليه وسلم :( إن الله تعالى طيب لا يقبل إلا طيبا ، وإن الله أمر المؤمنين بما أمر به المرسلين فقال تعالى :{ يا أيها الرسل كلوا من الطيبات واعملوا صالحا } ، وقال تعالى :{ يا أيها الذين امنوا كلوا من طيبات ما رزقناكم } ، ثم ذكر الرجل يطيل السفر أشعث أغبر يمد يده إلى السماء : يا رب ! يا رب ! ومطعمه حرام ومشربه حرام وملبسه حرام وغذي بالحرام فأنى يستجاب له ؟. رواه مسلم

Hadith 11

Miyakapo-on ki Abo Muhammad (saws) a si Hasan Ibn Ali Ibn Abi Talib a apo o Rasulullah (saws) ago bolawan sadar iyan (miyaso-aton kiran a dowa so Allah) a pittaro iyan a: Minilangag akun ppo-on ko Rasulullah (saws) (so kattaro) a:

"Awa-ingka so sasangka-on a pamikiranka na songka ko da a sangka-anon a pamikiranka."

Piyanottol i at-Tirmidhi ago si an-Nasa-i, go pittaro i at-Tirmidhi a HADITH a mapiya a Sahih.




عن أبي محمد الحسن بن على بن ابي طالب سبط رسول الله صلى الله عليه وسلم وريحانته رضي الله عـنهـما ، قـال : حـفـظـت مـن رســول الله صلى الله عـليـه وسلم : ( دع ما يـريـبـك إلى ما لا يـريـبـك ).
رواه الترمذي ، والنسائي  ، وقال الترمذي : حديث حسن صحيح.

Hadith 12

Miyakapo-on ki Abo Horaira (miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Pittaro o Rasulullah (saws) a:

"Pud sa kapiya o kapagi-islam o taw so kibbagakun iyan ko da a ki-isop iyanon."

HADITH a mapiya a piyanottol i at-Tirmidhi agoso salakaw ron sa dataraya.


عن أبي هريرة رضي الله عنه ، قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : ( من حسن إسلام المرء تركه ما لا يعـنيه 

حديث حسن ، رواه الترمذي  ابن ماجه

Hadith 13

Miyakapo-on ki Abo Hamza a si Anas Ibn Malik (miyaso-aton so Allah) a talasogo-ay o Rasulullah (saws) a miyakapo-on ko Nabi (saws) a pittaro iyan a:

"Di kkatarotop so paratiyaya o isa rukano sa taman sa di niyan ikababaya ko pagari niyan a muslim so datar o ipukababaya iyan sa ginawa niyan." [Piyanottol i Bukhari ago si Muslim]


عـن أبي حـمـزة أنـس بـن مـالـك رضي الله عـنـه ، خــادم رسـول الله صلى الله عـلـيـه وسـلم،عن النبي صلي الله عـلـيـه وسـلـم قــال : ( لا يـؤمـن احـدكـم حـتي يـحـب لأخـيـه مــا يـحـبـه لـنـفـسـه ) .

رواه البخاري  ، ومسلم
Hadith 14

Miyakapo-on ki Ibn Mas'owd (miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a pittaro o Rasulullah (saws) a:

"Di kkapakay so katudaka ko rogo o taw a Muslim inontabo o misabap ko isa sangka-i a tulo: So miyakapangaroma a mizina, goso ginawa a miyakapatay sa ginawa, goso miyawa ko Agama niyan a mimbulag ko manga Muslim." [Piyanottol i Bukhari ago si Muslim]


عن ابن مسعود رضي الله عنه ، قال : قال رسول الله صلى الله عليه وسلم : ( لا يحل دم امرىء مسلم [ يشهد أن لا إله إلا الله ، وأني رسول الله ] إلا بـإحـدي ثـلاث : الـثـيـب الــزاني ، والـنـفـس بـالنفس ، والـتـارك لـد يـنـه الـمـفـارق للـجـمـاعـة ).

رواه البخاري ، ومسلم


Hadith 15

Miyakapo-on ki Abo Horaira (miyaso-aton so Allah) a mata-an a so Rasulullah (saws) na pittaro iyan a:

"Sataw a paparatiyaya-an iyan so Allah agoso Alongan a mawri na ttaro sa mapiya odina gugunuk, go sataw a paparatiyaya-an iyan so Allah agoso Alongan a mawri na ppiyapiya-i niyan so siringan iyan, go sataw a paparatiyaya-an iyan so Allah agoso Alongan a mawri na ppiyapiya-i niyan so maboboloson." [Piyanottol i Bukhari ago si Muslim]



عن أبي هـريـرة رضي الله عـنه ، ان رســول الله صلي الله عـليه وسـلـم قــال : ( مـن كـان يـؤمن بالله والـيـوم الأخـر فـلـيـقـل خـيـرًا أو لـيـصـمـت ، ومـن كــان يـؤمن بالله واليـوم الأخر فـليكرم جاره ، ومن كان يؤمن بالله واليوم الأخر فليكرم ضيفه ).
رواه البخاري ، ومسلم

Hadith 16

Miyakapo-on ki Abo Horaira (miyaso-aton so Allah) a mata-an a adun a mama a pittaro iyan ko Nabi (saws) a: Wasiyati-akongka, na pittaro iyanon a:

Dika di-i purangit. Na pikkasokasoy niyanon sa miyakapira (na aya dun a ipusumbagon o Nabi (saws)) na: Dika di-i purangit." [Piyanottol i Bukhari]


عــن أبـي هـريـرة رضي الله عــنـه ، ان رجــلا قـــال للـنـبي صلي الله عـلـيـه وسـلـم : أوصــني . قال :( لا تغضب ) فردد مرارًا ، قال : ( لا تغضب ).

رواه البخاري

HADITH 17

Miyakapo-on ki Abo Ya'la a si Shaddad Ibn Aows (miyaso-aton so Allah) a miyakapo-on ko Rasulullah (saws) a pittaro iyan a:

"Mata-an a so Allah na inipaliyogat Iyan so kappiyapiya ko langowan taman, sa igira a ana mbono-on iyo (ikitas iyo) na ppiyapiya-i niyo so kabono, na igira a ana sombali-in niyo na ppiyapiya-i niyo so kasombali, nago pakagaranga o isa rukano so gulat iyan nago pakaduka-a niyan so sombali-in iyan." [Piyanottol i Muslim]


عـن أبي يعـلى شـداد بـن اوس رضي الله عـنه ، عـن الـرسـول صلى الله عـليه وسلم قـال : ( إن الله كتب الإحـسـان عـلى كــل شيء ، فـإذا قـتـلـتم فـأحسـنوا القـتـلة ، وإذا ذبـحـتم فـأحسنوا الذبحة ، وليحد أحـدكم شـفـرتـه ، ولـيـرح ذبـيـحـته ).

رواه مسلم

Hadith 18

Miyakapo-on ki Abo Dhar a si Jondob Ibn Jonada ago si Abo Abd Al-Rahman Mo'adh Ibn Jabal (miyaso-at kiran a dowa so Allah) a pho-on ko Rasulullah (Sallallahu Alaihi Wasallam) a pitharo iyan a:

"Kalekenka so Allah sa apiya andaka matatago, go tondogenka ko marata so mapiya ka khaponas iyan so marata, go pharangayingka so manga manosiya sa parangay a mapiya."
Piyanothol i Tirmidhi, go pitharo iyan a HADITH HASAN (mapiya), go si-i ko saba-ad a inisorat iyan na aya kiya-aloya niyanon na HADITH HASAN a Sahih.

عـن أبي ذر جـنـدب بـن جـنـادة ، وأبي عـبد الـرحـمـن معـاذ بـن جـبـل رضي الله عـنهما ، عـن الرسول صلي الله عـليه وسلم ، قـال : ( اتـق الله حيثما كنت ، وأتبع السيئة الحسنة تمحها ، وخالق الناس بخـلـق حـسـن ).

رواه الترمذي وقال : حديث حسن ، وفي بعض النسخ : حسن صحيح

Hadith 19

Miyakapoon ki Abo Abbas a si Abdullah Ibn Abbas (Miyasoat kiran a dowa so Allah) a pitharo iyan a: Miyakaisa alongan na sisii ako ko talikodan o Nabi (Sallallahu Alaihi Wasallam) na pitharo iyan a:

"Hay bagowamama, na mataan a ipagenda-o aken reka so manga katharo: Siyapangka so (manga pando-an o) Allah ka siyapengka Niyan, siyapangka so (manga pando-an o) Allah ka khatoonka Sekaniyan ko khasangoranka, igira a phangnika na pangnika ko Allah, na igira a phangnika sa tabang na pangnika sa tabang ko Allah, go tangkedangka a mataan a so pagtao na apiyapen thimotimo siran sa kiyompiyaan iran reka ko shai, na daden a khiyompiya iran rekaon arowar ko shai a inisorat o Allah a bagianka, nago apiyapen thimotimo siran sa kibinasaan iran reka ko shai, na daden a khimorala iran rekaon arowar ko shai a inisorat o Allah a khisogat reka, minibayaw so manga pansom nago miyamara so manga daptar ." [Piyanothol i Tirmidhi, go pitharo iyan a Hadis a mapiya a Sahih]

Go sii ko kiyapanotholaon o salakaw ki Tirmidhi na (aya kiyapakaokit iyan na):

"Siyapangka so (manga pando-an o) Allah ka khatoonka Sekaniyan ko khasangoranka,shoa-sho-atangka so Allah ko masa a kapakadadayaaka, ka pakalo-agangka Niyan ko masa a kapakandadamarka, go tangkedangka a mataan a so dingka bagi-an na dingkaden khaparoli, nago mataan a so bagi-anka na diden pekhisar na khaparolingka, go tangkedangka a mataan a so kapakadaag na sarta o kapakatiger, nago mataan a so kapakadaya na sarta o kapakandarasag, nago mataan a so maregen na sarta iyan so malbod."

عـن أبي العـباس عـبد الله بن عـباس رضي الله عـنهما ، قــال : كـنت خـلـف النبي صلي الله عـليه وسلم يـوما ، فـقـال : ( يـا غـلام ! إني اعـلمك كــلمات : احـفـظ الله يـحـفـظـك ، احـفـظ الله تجده تجاهـك ، إذا سـألت فـاسأل الله ، وإذا اسـتعـنت فـاسـتـعـن بالله ، واعـلم أن الأمـة لـو اجـتمـعـت عـلى أن يـنـفـعـوك بشيء لم يـنـفـعـوك إلا بشيء قـد كـتـبـه الله لك ، وإن اجتمعـوا عـلى أن يـضـروك بشيء لـم يـضـروك إلا بشيء قـد كـتـبـه الله عـلـيـك ؛ رفـعـت الأقــلام ، وجـفـت الـصـحـف ).
رواه الترمذي وقال : حديث حسن صحيح .
وفي رواية غير الترمذي : ( احفظ الله تجده أمامك ، تعرف إلى الله في الرخاء يعرفك في الشدة ، واعلم أن ما أخطأك لم يكن ليصيبك ، وما أصابك لم يكن ليخطئك ، واعلم ان النصر مع الصبر ، وان الفرج مع الكرب ، وان مع العسر يسرا )

Hadith 20

Miyakapo-on ki Ibn Mas'owd a si Oqbah Ibn 'Amr al-Ansari al-Badri (Miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a pittaro o Rasulullah (saws) a:

"Mata-an a pud sa riya-ot o manga taw a kattaro o miyanga o-ona a paNabi (saws)Nabi (saws)an na (giyangka-i a kattaro a): Opama o dika kkaya na nggolawla-angka so kabaya-aka." [Piyanottol i Bukhari]


عن أبي مسعود عقبة بن عمرو الأنصاري البدري رضى الله عنه قال : قال رسول الله صلي الله علية وسلم : ( إن مما أدرك الناس من كلام النبوة الأولى : إذا لم تستح فاصنع ما شئت ).

رواه البخاري

Hadith 21


Miyakapoon ki Abo 'Amr - ana mitharo sa si Abo 'Amra - a si Sofyan Ibn Abdullah (Miyasoaton so Allah) a pitharo iyan a: Pitharo aken ko Rasulullah (Sallallahu Alaihi Wasallam) a hay Rasulullah na tharoi-akongka sii ko Islam sa katharo a diden kailangan oba aken izaan ko salakaw reka, na pitharo iyan a:



"Tharoangka a piyaratiyayako so Allah, orianiyan na ontolangka.[Piyanothol i Muslim]

عن أبي عمرو ، وقيل أبي عمرة ؛ سفيان بن عبد الله الثقفي رضي الله عنه ، قال : قلت : يا رسول الله ! قـل لي في الإسـلام قـولا لا أسـأل عـنه أحــدًا غـيـرك ؛ قـال : ( قــل : آمـنـت بـالله ، ثـم اسـتـقم ).
رواه مسلم

Hadith 22



Miyakapo-on ki Abo Abdullah a si Jabir Ibn Abdullah al-Ansari (Miyaso-at kiran a dowa so Allah) a mata-an a adun a mama a iniza-an iyan so Rasulullah (saws) sa pittaro iyan a: "Ay aranganka, amayka sambayangan akun so manga paralo, nago ppowasa-an akun so Ramadhan, nago pakayin akun so Halal nago haramun akun so Haram, sa da a iyoman akun san a sai, ino ppakasold ako ko Sorga? Pitharo iyan a: Oway.[Piyanottol i Muslim]

عن أبي عبد الله جابر بن عبد الله الأنصاري رضي الله عنهما : أن رجلا سأل رسول الله صلي الله عليه وسلم ، فقال : أرأيت إذا صليت المكتوبات ، وصمت رمضان ، وأحللت الحلال ، وحرمت الحرام ، ولم أزد علي ذلك شيئًا ؛ أأدخل الجنة ؟ قال : ( نعم ).
رواه مسلم

Hadith 23



Miyakapo-on ki Abo Malik al-Harith Ibn 'Asim al-Ash'ari (Miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a pittaro o Rasulullah (saws) a:



"So kassoti na sabagi ko paratiyaya, goso al-Hamdolillah na ppakapuno ko timbangan, goso Sobhanallah agoso Al-Hamdolillah na ppakapuno a dowa nan odina ppakapuno ko pagulutan o langit agoso lopa, naso sambayang na tihaya, naso kassidqa na tanda, naso kassabar na sindaw, naso Qur'an na saksi-ika odina saksi ruka, oman i isa na pupangabalaga sa pupanamaran iyan a ginawa niyan, na adun a pukamaradika iyan (a ginawa niyan) odina pukabinasa niyan.[Piyanottol i Muslim]


عن أبي مالك الحارث بن عاصم الأشعري رضي الله عنه ، قال : قال رسول الله صلي الله عليه وسلم : ( الطهور شطر الإيمان ، والحمد لله تملأ الميزان ، وسبحان الله والحمد لله تملأن – أو : تملأ – ما بين السماء والأرض ، والصلاة نور ، والصدقة برهان ، والصبر ضياء ، والقرآن حجة لك أو عليك ؛ كل الناس يغدو ، فبائع نفسه فمعتقها ، أو موبقها ).
رواه مسلم
Hadith 24



Miyakapo-on ko Abo Dhar al-Gifari (Miyaso-aton so Allah) a miyakapo-on ko Nabi (saws) a piyanottol iyan a ppo-on ko Kadnan Iyan, a mata-an a pittaro Iyan a:



"Hay manga oripungko, na mata-an a hiyaram Akun sa ginawa Ko so kapanganiyaya, nago biyaloy Akun rukano a Haram, sa oba kano pamaganiyaya-i. Hay manga oripungko, na tanangkano dun maddadadag inontabo so taw a tiyoro Akun, na pangni kano Rakun sa toro-an ka toro-ongko sukano. Hay manga oripungko, na tanangkano dun pukagotum inontabo so taw a piyakakan Akun, na pangni kano Rakun sa pangnungkun ka pakakungko sukano. Hay manga oripungko, na tanangkano dun talandiyang inontabo so taw a piyakanditar Akun, na pangni kano Rakun sa nditarun ka pakanditarungko sukano. Hay manga oripungko, na mata-an a pukadosa kano ko kagagawi-i agoso kadaondaw na Sakun i puma-ap ko langowan a manga dosa, na pangni kano Rakun sa ma-ap ka ma-apangko sukano. Hay manga oripungko, na mata-an a di kano dun misampay ko morala Ko sa ba Ako niyo kamorala-i, nago di kano dun misampay ko ompiya Ko sa ba Ako niyo kaompiya-i. 

Hay manga oripungko, na opamaka so monapona rukano agoso moripori rukano, goso manga manosiya rukano agoso manga Jinn rukano, na mabaloy siran a lagid o da a issan iyan a mala i paratiyaya rukano, na da a kkioman oto ko kadato Akun a maito bo. Hay manga oripungko, na opamaka so monapona rukano agoso moripori rukano, goso manga manosiya rukano agoso manga Jinn rukano, na mabaloy siran a datar o da a issan iyan a darowaka rukano, na da a kkakorang oto ko kadato Akun a muluk bo. 

Hay manga oripungko, na opamaka so monapona rukano agoso moripori rukano, goso manga manosiya rukano agoso manga Jinn rukano, na tomindug siran si-i ko satiman a darpa, na mangni siran Rakun na ibugay Akun ko oman i isa so piyangni niyan na da a kkakorang oto ko matatago Rakun inontabo so lagid o pukakorang o ragom igira a inisalud ko kalodan. Hay manga oripungko, na mata-an a so manga amal iyo i ppagitongun Akun rukano na orianiyan na ittomangko rukano so manga balas iyan, na sataw a maoma niyan so balas o amal iyan, a mapiya na podiya niyan so Allah, na sataw a maoma niyan a di mapiya, na da a kappanginsoya-an iyan arowar sa ginawa niyan.[Piyanottol i Muslim]


عن أبي ذر الغفاري رضي الله عنه ، عن النبي صلي الله علية وسلم ، فيما يرويه عن ربه تبارك وتعالى ، أنه قال : ( يا عبادي : إني حرمت الظلم على نفسي ، وجعـلته بيـنكم محرما ؛ فلا تـظـالـمـوا.
يا عبادي ! كلكم ضال إلا من هديته ، فاستهدوني أهدكم .
يا عبادي ! كلكم جائع إلا من أطعمته ، فاستطعموني أطعمكم.
يا عبادي ! كلكم عار إلا من كسوته ، فاستكسوني أكسكم .
يا عبادي ! إنكم تخطئون بالليل والنهار ، وأنا أغفر الذنوب جميعا فأستغفروني أغفر لكم .
يا عبادي ! إنكم لن تبلغوا ضري فتضروني ، ولن تبلغوا نفعي فتنفعوني .
يا عبادي ! لو أن أولكمم وآخركم وإنسكم وجنكم كانوا على أتقي قلب رجل واحد منكم ، ما زاد ذلك في ملكي شيئًا .
يا عبادي ! لو أن أولكم وأخركم وإنسكم وجنكم كانوا علي أفجر قلب رجل واحد منكم ، ما نقص ذلك من ملكي شيئًا .
يا عبادي ! لو أن أولكم وأخركم وإنسكم وجنكم قاموا في صعيد واحد ، فسألوني ، فأعطيت كل واحد مسألته ، ما نقص ذلك مما عندي إلا كما ينقص المخيط إذا أدخل البحر .
يا عبادي ! إنما هي أعمالكم أحصيها لكم ، ثم أوفيكم إياها ؛ فمن وجد خيرًا فليحمد الله ، ومن وجد غير ذلك فلا يلومن إلا نفسه ).
رواه مسلم

Hadith 25



Miyakapo-on pun ki Abo Dhar (Miyaso-aton so Allah) a mata-an a ana manga taw a pud ko manga Sahaba o Rasulullah (saws) a pittaro iran ko Nabi (saws) a: Hay Rasulullah (saws), na miyakowa o ana manga tamok iyan so manga balas, ka disiran di-i manambayang sa datar o diami di-i kapanambayang, nago disiran di-i mamowasa sa datar o diami di-i kapamowasa, nago disiran di-i sidqa ko malalawan ko manga tamok iran. Pitharo iyan a:



Ba kano da sunggayi o Allah sa diniyo di-i misidqa? Mata-an a oman i satiman a Tasbih na sidqa, na oman i satiman a Takbir na sidqa, na oman i satiman a Tahmid (so kattaro-angka ko al-Hamdulillah) na sidqa, na oman i satiman a Tahlil (so kattaro-angka ko La ilaha illallah) na sidqa, naso kisogo-on ko mapiya na sidqa, naso kisaparun ko marata na sidqa, na goso di-i kambabangonan sa walay o isa rukano na sidqa.”



Pitharo iran a: Hay Rasulullah (saws), opama na igira a mimbabangonan sa walay so isa ruktano na ana balas iyanon? Pitharo iyan a:



Ay arangan iyo, opamao si-i niyan tiyago ko Haram, ana dosa niyanon? Lagid dun oto igira a si-i niyan tiyago ko Halal, a ana balas iyanon.[Piyanottol i Muslim]

عن أبي ذر رضي الله عنه أيضا ، أن ناسًا من أصحاب رسول الله صلي الله عليه وسلم قالوا للنبي صلي الله عليه وسلم : يا رسول الله ذهب أهل الدثور بالاجور ؛ يصلون كما نصلي ، ويصومون كما نصوم ، ويـتـصـد قــون بفـضـول أمـوالهم . قـال : ( أولـيـس قـد جعـل الله لكم ما تصدقون ؟ إن لكم بكل تسبيحة صدقة ، وكل تكبيرة صدقة ، وكل تحميدة صدقة ، وكل تهليلة صدقة ، وأمر بالمعروف صدقة ، ونهي عن المنكر صدقة ، وفي بعض أحـد كم صـدقـة ).
قالوا : يا رسول الله ، أيأتي أحدنا شهوته ويكون له فيها أجر؟
قال : ( أرأيتم لو وضعها في حرام ، أكان عليه وزر ؟ فكذلك إذا وضعها في الحلال ، كان له أجر ).
رواه مسلم

Hadith 26



Miyakapo-on ki Abo Horaira (Miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Pittaro o Rasulullah (saws) a:



"Oman i so-o so-oran o manosiya na diniyan di-i mapakasidqa ko oman gawi-i a pusubangon so alongan: Mapakapaginontola-aka so dowa kataw (a pukarido) na sidqa, goso katabangingka ko mama ko binatang iyan sa iyosogka ko liyawaw niyan odina idawag kaon so awid iyan na sidqa, goso kattaro sa mapiya na sidqa, go oman i salakad a pukilakadka ko sambayang na sidqa, na goso kipakawatanunka ko ringasa si-i ko lalan na sidqa.[Piyanottol i Bukhari ago si Muslim]


عن أبي هريرة رضي الله عنه ، قال : قال رسول الله صلي الله عليه وسلم : ( كل سلامى من الناس عليه صدقة كل يوم تطلع فيه الشمس تعدل بين اثنين صدقة ، وتعين الرجل فى دابته فتحمله عليها أو ترفع له عليها متاعة صدقة ، والكلمة الطيبة صدقة ، وبكل خطوة تمشيها إلي الصلاة صدقة ، وتميط الأذي عن الطريق صدقة ).
رواه البخاري ، ومسلم

Hadith 27



Miyakapo-on ki an-Nawas Ibn Sam'an (Miyaso-aton so Allah) a miyakapo-on ko Nabi (saws) a pittaro iyan a:



"Aya kappiyapiya naso kapiya i parangay, na aya kadosta-an naso mbabakkaw ron a ginawangka a dingka kabaya oba katokawi o manga taw.[Muslim]


Go miyakapo-on ki Wabisa Ibn Ma'bad (Miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Miyakatalingomako ko Rasulullah (saws) na pittaro iyan a:



"Miyakaomaka a ipagissa-aka so mapiya? Pittaro akun a: Oway, na pittaro iyan a: Ayadun a issa-ingka naso poso-oka. Aya mapiya naso lomilintadon so ginawa ago romurunukon so poso, na aya dosa naso mbabakkaw ron so ginawa ago ana ngana ngana-on o poso, sa apiya pun kiyokom ruka o manga taw."



HADITH a mapiya a piyanottol ami sa minggolalan ko dowa a gogodan o dowa a Imam a si Ahmad Ibn Hambal ago si ad-Darimi, a gogodan a mapiya.


عن النواس بن سـمعـان رضي الله عـنه ، عـن النبي صلى الله عـليه وسلم قـال : ( الـبـر حـسـن الـخلق والإثـم ما حـاك في نـفـسـك وكـرهـت أن يـطـلع عــلـيـه الـنـاس ). رواه مسلم 
وعن وابصه بن معبد رضي الله عنه ، قال : أتيت رسول الله صلي الله عليه وسلم ، فقال : ( جئت تسأل عن البر ؟ ) قلت : نعم ؛ فقال : ( استفت قلبك ؛ البر ما اطمأنت إليه النفس واطمأن إليه القلب ، والإثم ما حاك في النفس وتردد في الصدر ، وإن أفتاك الناس وأفتوك ) .
حديث حسن ، رويناه في مسندي الإمامين أحمد بن حنبل ، والدارمي  بإسناد حسن



Hadith 28



Miyakapo-on ki Abo Najeeh al-Erbadh Ibn Sariya (Miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Piyangttoma-angkami o Rasulullah (saws) sa ttoma a lomindagon so manga poso ago miyakasugadon so manga mata. Na pittaro ami a: Hay Rasulullah (saws) na datara-i oba ttoma o taw a ppagodas, na wasiyati kamingka, na pittaro iya a:



"Ipagosiyat akun rukano so kaluk ko Allah, goso kapamakinug agoso kapangongonotan, sa apiya pun aya miya-olowan rukano na oripun, ka mata-an a sa makapagintaw rukano (sa mattay) na disadidun ka ma-ilay niyan so madakul a kasoransorang. Sa kupiti niyo so okit-okit akun (Sonnah ko) agoso okit-okit o manga Kholafa al-Rasideen a kkipakao-ontol (siran so Abo Bakr, Omar, Usman agoso Ali), sa kukubun niyo ron so manga bagang, sa pananggila-i niyo so manga sai a miyambago ko Agama, ka mata-an a so langowan a miyambago ko Agama na Bid'ah, naso langowan a Bid'ah na kadadagan.[Piyanottol i Abo Dawd ago si at-Tirmidhi, sa pittaro iyan a HADITH a mapiya a Sahih]


عن أبي نجـيـج العـرباض بن سارية رضي الله عنه ، قال : وعـظـنا رسول الله صلي الله علية وسلم موعـظة وجلت منها القلوب ، وذرفت منها الدموع ، فـقـلـنا : يا رسول الله ! كأنها موعـظة مودع فـأوصنا ، قال : ( أوصيكم بتقوى الله ، والسمع والطاعة وإن تأمر عليكم عبد ، فإنه من يعــش منكم فسيرى اخـتـلافـا كثيرًا ، فعـليكم بسنتي وسنة الخفاء الراشدين المهديين عـضوا عـليها بالـنـواجـذ ، واياكم ومـحدثات الأمور ، فإن كل بدعة ضلاله ).
رواه أبو داود  والترمذي  وقال : حديث حسن صحيح



Hadith 29



Miyakapo-on ki Mo'az Ibn Jabal (Miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Gominiraw ako a: Hay Rasulullah (saws) na panottoli akongka sa galbuk a kisold akun ko Sorga ago kilidas akun ko Naraka, na pittaro iyan a:



"Sabnar a ini-issa-aka so tanto a mala, nago mata-an a malbod si-i ko taw a pulubodnon o Allah. Simba-angka so Allah sa obangka panakoton sa maito bo, go pamayandugunka so sambayang, go tonayinka so Zakat, go powasa-ingka so Ramadhan, go punaihadjika sa Baitollah. Orianiyan na pittaro iyan a: Ba akun ruka punggonana-owa so manga paminto-an o mapiya: So kappowasa na runding, naso kasidqah na mappakada iyan so dosa sa datar o kapukapadunga o yig ko apoy, na goso sambayang o mama si-i ko tunatunaw a gawi-i, orianiyan na biyatiya iyan so (kattaro o Allah)

"Puka-awat so manga kilid iran ko manga iga-an iran, sa di-iran di-i kapanambayang ko manga tunatunaw a kagagawi-i, sa disiran di-i mangangarapan ko Kadnan iran sa kaluk iran ko siksa ago araparap iran ko balas, na goso nganin a ipurisski Ami kiran na di-iran di-i nggaston sa kabaya o Allah, di katawan o ginawa so balas a piyagma o Allah a imbalas Iyan ko manga amal iran a manga pipiya.” orianiyan na pittaro iyan a: Ba akun ruka ppanottola so olo o punggolawla-an agoso pola-os iyan agoso pondiyong iyan, pittaro akun a: Oway, hay Rasulullah (saws), na pittaro iyan a: "Aya olo o punggolawla-an naso Islam, go aya pola-os iyan naso sambayang, go aya pondiyong iyan naso kanjihad, orianiyan na pittaro iyan a: Ba akun ruka panottola so kikkapa-arun ro-o langon? Pittaro akun a: Oway, hay Rasulullah (saws), na kiyaputan iyan a dila iyan, na pittaro iyan a: Pinggunangka yini, na pittaro akun a: Hay Nabi (saws) o Allah, na ba rukami bus somariya-an so di-ami di-i mattaro? Pittaro iyan a: Inokari da marapas hay Mo’az! Ba aya ikkaposang o manga manosiya ko Naraka naso manga paras iran - odina aya miyattaro iyan naso manga ngirong iran - arowar ko miyapuragon o manga dila iran a kadosta-an.[Piyanottol i at-Tirmidhi, sa pittaro iyan a HADITH a mapiya a Sahih]


عن معاذ بن جبل رضي الله عنه ، قال : قلت : يا رسول الله ! أخبرني بعمل يدخلني الجنه ويباعدني عن النار ، قال : ( لقد سألت عن عظيم ، وإنه ليسير على من يسره الله عليه : تعبد الله لا تشرك به شيئاَ ، وتقيم الصلاة ، وتؤتي الزكاة ، وتصوم رمضان ، وتحج البيت ) ثم قال : ( ألا أدلك على أبواب الخير ؟: الصوم جنة ، والصدقة تطفىء الخطيئة كما يطفىء الماء النار ، وصلاة الرجل في جوف الليل ) ثم تلا : { تتجافى جنوبهم عن المضاجع } حتى بلغ { يعملون }  ثم قال : ( ألا أخبرك برأس الأمر وعموده وذروة سنامه ؟ ) قلت : بلى يا رسول الله ، قال : ( رأس الأمر الإسلام ، وعموده الصلاة ، وذروة سنامه الجهاد ) ثم قال : ( ألا أخبرك بملا ذلك كله ؟ ) فقلت : بلى يا رسول الله ! فأخذ بلسانه وقال : ( كف عليك هذا )، قلت : يا نبي الله وإنما لمؤاخذون بما نتكلم به ؟ فقال : ( ثكلتك أمك وهل يكب الناس في النار على وجوههم –أو قال : (على مناخرهم )- إلا حصائد ألسنتهم ؟!).
رواه الترمذي وقال : حديث حسن صحيح

Hadith 30



Miyakapo-on ki Abo Tha'laba al-Khoshani a si Jorthom Ibn Nashir (Miyaso-aton so Allah) a miyakapo-on ko Rasulullah (saws) a pittaro iyan a:



"Mata-an a so Allah na inipaliyogat Iyan so manga paralo, sa oba niyo ndaraynonun, go tomiyaman sa manga ttamana na oba niyo panarapasa, go inisapar Iyan so manga sai na oba niyo sogoka, go ana da Niyan aloya a manga sai ka limo Iyan rukano sa kunoaba kalipat na di niyo pumbabanoga."



HADITH a mapiya a piyanottol i ad-Daraqotni agoso salakaw ron.


Miyakapo-on ki Abo Muhammad (saws) a si Hasan Ibn Ali Ibn Abi Talib a apo o Rasulullah (saws) ago bolawan sadar iyan (miyaso-aton kiran a dowa so Allah) a pittaro iyan a: Minilangag akun ppo-on ko Rasulullah (saws) (so kattaro) a: 


"Awa-ingka so sasangka-on a pamikiranka na songka ko da a sangka-anon a pamikiranka." [Piyanottol i at-Tirmidhi ago si an-Nasa-i, go pittaro i at-Tirmidhi a HADITH a mapiya a Sahih]


عن أبي ثعلبة الخشني جرثوم بن ناشر رضي الله عنه ، عن رسول الله صلي الله عليه وسلم ، قال : (إن الله تعالى فرض فرائض فلا تضيعوها ، وحد حدودًا فلا تعتدوها ، وحرم أشياء فلا تنتهكوها ، وسكت عن أشياء رحمة لكم غير نسيان فلا تبحثوا عنها ).
حديث حسن ، رواه الدارقطني  ، وغيره

Hadith 31

Miyakapo-on ki Abo al-Abbas a si Sahl Ibn Sa'ad as-Sa'idi (Miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Miyakaoma a sakataw a mama ko Nabi (saws) na pittaro iyan a: Hay Rasulullah (saws) na nggonana-owakongka sa galbuk a onggolawla-ako na kkababaya-an ako o Allah ago kkababaya-an ako o manga manosiya. Na pittaro iyan a:

"Tawarangangka so donya ka kababaya-angka o Allah, nago tawarangangka so nganin a sisi-i ko manga manosiya ka kababaya-angka o manga manosiya."

Piyanottol i Ibn Majah agoso salakaw ron, sa minggolalan ko manga sanad a mapiya (ma-ana so ttottolan ko kiyapakagud-gud iyan).


عن أبي العباس سهل بن سعد الساعدي رضي الله عنه ، قال : جاء رجل إلى النبي صلى الله عليه وسلم ، فقال : يا رسول الله ! دلني على عمل إذا عملته أحبني الله وأحبني الناس ؛ فقال : ( ازهد في الدنيا يحبك الله ، وازهد فيما عند الناس يحبك الناس ) 
حديث حسن ، رواه ابن ماجه  ، وغيره بأسانيد حسنه
Hadith 32

Miyakapo-on ki Abo Sa'id a so Sa'd Ibn Malik Ibn Sinan al-Khodri (Miyaso-aton so Allah) a
mata-an a so Rasulullah (saws) na pittaro iyan a:

"Obangka ringasa-a so da a karata-an iyan ruka, nago obangka sa-opi sa di kokoman so riningasaka niyan."

HADITH a mapiya, a piyanottol i Ibn Majah ago si ad-Daraqotni agoso salakaw kiran a dowa a mao-osay so kiyapaka gud-gud iyan.

Go piyanottol i Malik si-i ko (Kitab iyan a) al-Mowatta, a Morsal (a kiyapaka-okit iyan) a miyakapo-on ki 'Amr Ibn Yahya, a miyakapo-on ki ama iyan a miyakapo-on ko Nabi (saws), na inibagak iyan so Abo Sa'id, go adun a manga pud a kiyapaka-okit iyan, sa pukkabagur o saba-ad so sabagi.

عن أبي سـعـيـد سعـد بن مالك بن سنان الخدري رضي الله عنه ، أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال : ( لا ضرر ولا ضرار ).
حديث حسن ، رواه ابن ماجه  والدارقطني  وغيرهـما مسندا.
ورواه مالك  في (الموطأ) عـن عـمرو بن يحي عـن ابيه عـن النبي صلي الله عـليه وسلم مرسلا ، فـأسـقـط أبا سعـيد ، وله طرق يقوي بعـضها بعـضـًُا

Hadith 33

Miyakapo-on ko Ibn Abbas (Miyaso-at kiran a dowa so Allah) a mata-an a so Rasulullah (saws) na pittaro iyan a:

"Opama o bugan ko manga taw so manga tontot iran, na disadidun a ttontotun o manga mama so manga tamok o isa a pagtaw agoso manga rogo iran, ogaid na saksi ki puttontot (Modda'ey), na sapa ki ppagongkir (Modda'alay)."

HADITH a mapiya a piyanottol i al-Baihaqi agoso salakaw ron sa dataranan, naso sabagi-on na matago ko dowa a Sahih (Sahih Bukhari ago Sahih Muslim). 

عن ابن عباس رضي الله عنهما ، أن رسول الله صلى الله عليه وسلم ، قال : ( لو يعطى الناس بدعواهم ،لادعى رجال أموال قوم ودماءهم ، لكن البينة على المدعي واليمين على من أنكر). حديث حسن ، رواه البيهقي  وغيره هكذا ، وبعضه في (الصحيحين)
Hadith 34

Miyakapo-on ki Abo Sa'id al-Khodri (Miyaso-aton so Allah) a pittaro iya a: Miyanug akun so Rasulullah (saws) a di-i niyan ttaro-on a:

"Sataw a maka-ilay rukano sa marata, na alina niyan sa nggolalan ko barokan iyan, na amayka di niyan kkagaga naso dila (kattaro) iyan, na amayka di niyan kkagaga naso poso iyan, sa giyanan i minominos a paratiyaya." [Piyanottol i Muslim]


عن أبي سعيد الخدري رضي الله عنه ، قال : سمعت رسول الله صلي الله عليه وسلم يقول : ( من رأى منكم منكرًا فلغيره بيده ، فإن لم يستطع فبلسانه ، فإن لم يستطع فبقلبه ، وذلك أضعـف الإيمان ).
رواه مسلم
Hadith 35

Miyakapo-on ki Abo Horaira (Miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Pitharo o Rasulullah (saws) a:

"Di kano pundudungkiya, go di kano pulalalonga (ko kandagang), go di kano pukkakararangita, go di kano puttatalikkoda, go di salipawi o saba-ad so di-i ppasa-an o sabagi, sa baloya niyo so manga ginawa niyo a manga oripun o Allah a magariyari, so muslim na pagari o muslim, sa di niyan paganiyaya-an, go di niyan puttawdan (ko masa a nisisita ko ogop iyan), go di niyan pakapumbokkagun, go di niyan pumamaito-on, so kaluk ko Allah na sisi-i - sa itotoro iyan a rarub iyan sa miyakatulo niyan makasoy – kiyasana-an dun a karata-an o taw so kapumamaito-a niyan ko pagari niyan a muslim, so langowan a muslim ko kippapantagun iyan ko muslim na haramon (oba niyan aniyaya-a) so rogo iyan agoso tamok iyan agoso maratabat iyan." [Piyanottol i Muslim]

عن أبي هريرة رضي الله عنه ، قال : قال رسول الله صلي الله عليه وسلم : ( لا تحاسدوا ، ولا تناجشوا ، ولا تباغضوا ، ولا تدابروا ، ولا يبع بعضكم على بيع بعض ، وكونوا عباد الله إخوانا ، المسلم خو المسلم ، لا يظلمه ولا يخذله ، ولا يكذبه ، ولا يحقره ، التقوى ها هنا ) ويشير صلى الله عليه وسلم إلى صدره ثلاث مرات – ( بحسب امرىء أن يحقر أخاه المسلم ، كل المسلم على المسلم حرام : دمه وماله وعرضه ).
رواه مسلم
Hadith 36

Miyakapo-on ki Abo Horaira (Miyaso-aton so Allah) a miyakapo-on ko Nabi (saws) a pittaro iyan a:

"Sataw a pakakkapan iyan so Mo'min ko marugun iyan a pud ko manga rurugun sa donya, na pakakkapan o Allah ko marugun iyan a pud ko manga rurugun sa Alongan a mawri, go sataw a lo-agan iyan so makambabayadan na lo-agan sukaniyan o Allah si-i sa donya ago si-i sa Akhirat, go sataw a sapungan iyan so (pa-awing o) muslim na sapungan o Allah so (pa-awing iyan) si-i sa donya ago si-i sa Akhirat. So Allah na tatabangan Iyan so oripun, dayon sa so oripun na tatabangan iyan so pagari niyan, go sataw a mokit ko lalan a puttontoton sa kata-o (a inisogo o Islam, sa soa-soat iyan ko Allah) na lubodunon o Allah so lalan si-i ko Sorga, go da a sagorompong a timotimo ko walay a pud ko manga walay o Allah a pumbatiya-an iran so Kitab o Allah ago puppaganadun iran, aba kiran di makatoron so kararapunut, nago mikolambo kiran so limo, nago kolilingan siran o manga Malaikat, nago aloyin siran o Allah ko manga (Malaikat a) pud Iyan, na sataw a di manamar magamal na di mapakappantaw o bangsa niyan ko pangkatan o manga-ala i paratiyaya."  [Piyanottol i Muslim angkai a lapal iyan]

عن أبي هريرة رضي الله عنه ، عن النبي صلى الله عليه وسلم ، قال : ( من نفس عن مؤمن كربة من كرب الدنيا نفس الله عنه كربة من كرب يوم القيامة ، ومن يسر على معسر يسر الله عليه في الدنيا والاخرة ، ومن ستر مسلما ستره الله في الدنيا والأخرة ، والله في عون العبد ما كان العبد في عون أخيه ، ومن سلك طريقا يلتمس فيه علما سهل الله له به طريقا إلي الجنه ، وما اجتمع قوم في بيت من بيوت الله يتلون كتاب الله ، ويتدارسونه بينهم؛ إلا نزلت عليهم السكينه ، وغشيتهم الرحمه ، وحفتهم الملائكة ، وذكرهم الله فيمن عنده ، ومن أبطأ به عمله لم يسرع به نسبه ).
رواه مسلم بهذا اللفظ
Hadith 37

Miyakapo-on ki Ibn Abbas (Miyaso-at kiran a dowa so Allah) a miyakapo-on ko Rasulullah (saws) a piyanottol iyan a ppo-on ko Kadanan Iyan a pittaro iyan a:

"Mata-an a so Allah na inisorat Iyan so manga pipiya agoso manga rarata, orianiyan na piyakarayag Iyan oto, na sataw a makapamikir sa mapiya na di niyan inggolalan na pakisorat o Allah a bagi-an iyan so tarotop a mapiya, na o mapamikir iyan a rakus a inggolalan iyan na pakisorat o Allah a bagi-an iyan so sapolo a mapiya, sa taman sa pito gatos takup ago dibodun pira takup, na o makapamikir sa marata na di niyan inggolalan na pakisorat o Allah a bagi-an iyan so tarotop a mapiya, na o mapamikir iyan a rakus a inggolalan iyan na pakisorat o Allah a satiman a marata." [Piyanottol i Bukhari ago si Muslim si-i ko dowa a Sahih, sa giya-i i lapal iyan]

عن ابن عباس رضي الله عنهما ، عن رسول الله صلى الله علية وسلم فيما يرويه عن ربه تبارك وتعالى ، قال : ( إن الله تعالى كتب الحسنات والسيئات ، ثم بين ذلك ، فمن هم بحسنة فلم يعملها كتبها الله عنده حسنة كاملة ، وإن هم بها فعملها كتبها الله تعالى عنده عشر حسنات إلى سبعمائة ضعف إلى أضعاف كثيرة ، وإن هم بسيئة فلم يعملها كتبها الله عنده حسنة كاملة ، وإن هم بها فعملها كتبها الله عنده سيئة واحدة ).
رواه البخاري  ومسلم  في ( صحيحيهما ) بهذه الحروف
Hadith 38

Miyakapo-on ki Abo Horaira (Miyaso-aton so Allah) a pittaro iyan a: Pittaro o Rasulullah (saws) a:

"Mata-an a so Allah na pittaro Iyan: Sataw a satro-on iyan so puppananangoran Rakun na sabnar a tiyawag Akun a rido, goso nganin a di-i Rakun ippapakarani o oripun Akun na lubi a pukkababaya-an Akun adiso piyaralo Akunon, go midadayon dun so di-i Rakun kappapakarani o oripun Akun, sa nggolalan ko manga sonat a galbuk, sa taman sa kababaya-an Akun sukaniyan, na anday kababaya-i Akunon, na Sakun i kkabaloy a pamamakinugan iyan a pukkinug iyan, nago pangilaylayan iyan a pukki-ilay niyan, nago barokan iyan a mipupangawakawa iyan, go a-iy niyan a pukkilalakaw niyan, na sabnar a o pangni Rakun na mbugan Akun, na o lindong Rakun na ppakalindongun Akun. [Piyanottol i Bukhari]

عن أبي هريرة رضي الله عنه ، قال : قال رسول الله صلي الله عليه وسلم : ( إن الله تعالى قال : من عادى لي وليا فقد آذنته بالحرب ، وما تقرب إلي عبدي بشيء أحب إلي مما افترضته عليه ، ولا يزال عبدي يتقرب إلي بالنوافل حتي أحبه ، فإذا أحببته كنت سمعه الذي يسمع به ، وبصره الذي يبصر فيه ، ويده التي يبطش بها ، ورجله التي يمشي بها ، ولئن سألني لأعـطينه ، ولئن استعاذ ني لأعيذ نه ).
رواه البخاري
Hadith 39

Miyakapo-on ki Ibn Abbas (Miyaso-at kiran a dowa so Allah) a mata-an a so Rasulullah (saws) na pittaro iyan a:

"Mata-an a so Allah na miya-ap Iyan ko manga omat akun so karibat agoso kalipat agoso minitugul kiran."

HADITH a mapiya, a piyanottol i Ibn Majah ago si al-Baihaqi agoso salakaw kiran a dowa.

عن ابن عباس رضي الله عنهما ، أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال : ( إن الله تجاوز لي عن أمتي الخطأ والنسيان وما استكرهوا عليه ).
حديث حسن ، رواه ابن ماجه  والبيهقي  وغيرهما

Hadith 40

Miyakapo-on ki Ibn Omar (Miyaso-at kiran a dowa so Allah) a pittaro iyan a: Kiyaputan o Rasulullah (saws) a waga ko na pittaro iyan a:

"Baloyangka a ginawangka si-i ko donya a datar obaka mananangga odina somasagad."

So Ibn Omar (Miyaso-at kiran a dowa so Allah) na diniyan di-i ttaro-on a:

"Igira a kiyagabiyangka na dingka punayawa so mapita, go igira a kiyapita-angka na dingka punayawa so magabi, go pagamalka ko masa a kapipiya a ginawangka sa dingkapun kasakit, goso kao-oyagoyagka sa di ruka pun kapakatalingoma o kapatay.” [Piyanottol i Bukhari]


عـن ابـن عـمـر رضي الله عـنهـما ، قــال : أخـذ الرسول صلي الله عـلية وسلم بمنكبي ، فقال : ( كن في الدنيا كـأنـك غـريـب أو عـابـر سبـيـل ).
وكـان ابـن عـمـر رضي الله عـنهـما يقول : إذا أمسيت فلا تـنـتـظـر الصباح ، وإذا أصبحت فلا تـنـتـظـر المساء ، وخذ من صحـتـك لـمـرضـك ، ومن حـياتـك لـمـوتـك .
رواه البخاري

No comments:

Post a Comment