SO SAMBAYANG

SO OKIT A KASHAMBAYANG

 

 

إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ

"Mataan a so sambayang na phakasapar ko piyamakasisingay ago so marata a galbk, go mataan a so katadmi ko Allāh na lbi a mala"

(Al-Ankabut:45)

قَدْ أَفْلَحَ مَن تَزَكَّى وَذَكَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى

"Sabnar a miyakadaag so taw a zoti (odi na ndiyakat) ago tiyadman iyan so ingaran o Kadnan iyan na mizambayang"

(A’la:14-15)

 

 

 
Pitharo o Nabi (Sallallahu Alaihi Wasallam) a:

“Shambayang kano sa datar o kiya-ilaya niyo raken a diaken dii kashambayang.” (Bukhari)

Katii so osayan anan:

Oriyan o kapakapagabdas o peshambayang sa datar o kinisogoonon o Allah, sa kiyatharoa Niyanon:

“Hay sekano a miyamaratiyaya na igira a ithindeg iyo so sambayang na abdasa niyo so manga paras iyo agoso manga lima niyo taman ko manga siko, nago sapowa niyo a ig so manga olo niyo, nago abdasa niyo so manga seki niyo taman ko dowa boko a a-i.” (Surah (5) Al-Maidah, Ayah: 6)

Goso kiyatharoaon o Nabi (Sallallahu Alaihi Wasallam) a: “Di tharimaan so sambayang a da a abdason.” (Muslim)

1. Magadap so peshambayang sa Kiblat (Ka’bah), na ithitik iyan sa poso iyan so sambayang a pesambayangan iyan, paralo antawa-a ka sunat, sa di niyan ipelapal so niat, ka kagiya so kilapalen ko niat na Bid’ah, sabap ko daon kanggolawla-a o Nabi (Sallallahu Alaihi Wasallam) agoso manga Sahabat niyan. 

2. Thakbir sa Takbiratul Ihram, petharoon iyan so: Allahu Akbar, sa aya papatengan iyan naso darpa a pesojodan iyan. 

Sunat so katagoi sa alang (Sotrah) ko onaan o dii shambayangan ka an di kharimpasi so dii sambayang. 

3. Iphoro iyan so mbala a lima niyan ko kathakbir iyan, sii ko pantag a waga niyan odi na so tangila niyan, nago imbetad iyan so mbala a lima niyan ko rareb iyan, so kawanan a palad iyan na imbetad iyan ko likod o diyawang a palad iyan, sabap ko kiyatanto niyan a pinggolawla o Nabi (Sallallahu Alaihi Wasallam).

4. Sunat so kabatiya-a niyan ko dowa-a a ipeleka ko sambayang (ilayangka sii ko mga dowa-a). 

Orianiyan na batiyaan iyan so Surat Al-Fatiha (ilayangka sii ko manga dowa-a). Sa petharoon iyan ko orianiyan so: Ameen, sa iphakatanog iyan ko sambayang a ipepakatanogon so batiya, datar o dowa rakaat a paganay sii ko sambayang a Magrib, 'Aysha, Sobo ago so Jama'at, na isholen iyan ko sambayang a diron iphakatanog so batiya, ka datar o Lohor, 'Asar agoso salakaw ron, orianiyan na ishakeb iyan so khaparoan iyan ko manga ayat sa Qur’an (ilayangka so manga bhabhaba a ayat sii ko manga dowa-a). 

5. Orianiyan na meroko sa petharoon iyan so: Allahu Akbar, sa igagamak iyan so dowa palad iyan ko dowa leb iyan, sa petharoon iyan so: (Subhana Rabbiyal ‘Azeem), makatelo makasoy odi na kalawanan.

6. Pembangon sii ko karoroko iyan sa iphoro iyan so mbala a lima niyan sii ko pantag a waga niyan odi na so mbala a tangila niyan, sa petharoon iyan so (Sami Allahu Liman Hamidah). Sa amayka sekaniyan na magi-imam odi na thatarambisa, na isompat iyanon sii ko kapakambangon iyan phorong so (Rabbana Walakal Hamd) Ilayangka so sompat iyan sii ko manga dowa-a. 

7. Orianiyan na sumojod sa petharoon iyan so: Allahu Akbar, sa ipagona niyan tomana so dowa leb iyan, na gobo so dowa palad iyan amayka khaparowan iyan, sa pakasasangoren iyan so manga kemer a a-i niyan agoso lima niyan sa Kiblat, sa titimoon iyan so manga kemer a lima niyan a bebeteren iyan, sa aya isojod iyan naso pito a anggawta iyan: So beneng iyan a rakes o ngirong iyan, goso mbala a lima niyan, goso dowa leb iyan, go ithana iyan angkai a didalem a pakato’ a manga kemer a a-i niyan, sa petharoon iyan so (Subhana Rabbiyal ‘Aala). Makatelo makasoy odi na kalawanan.

Sa pakandakelen iyan so diniyan dii kandowa-a “kapamangni” ko kasosojod iyan, sabap ko katharo o Nabi (Sallallahu Alaihi Wasallam) a: “Sopman so karoroko na podiya niyo ron so Kadnan (Allah), naso kasosojod na panamar kano ron mamangni ka patot a katharima-aon.” Piyanothol i Muslim.

8. Pembangon sa petharoon iyan so: Allahu Akbar, sa ndidalemen iyan so diyawang a parapara niyan, sa pagontodan iyan na ithadek iyan so kawanan a parapara niyan, na imbetad iyan so dowa palad iyan ko dowa bobon iyan agoso dowa leb iyan, sa petharoon iyan so (Rabbigfirley …) ilayangka so sompat iyan ko manga dowa-a. 

9. Orianiyan na sojod sa ikadowa, sa petharoon iyan so: Allahu Akbar, sa showa-an iyan so siyowa iyan ko paganay a sojod.

10. Orianiyan na pembangon sa ikadowa rakaat, sa petharoon iyan so: Allahu Akbar, na samanan na miyatarotop so paganay a rakaat, orianiyan na mbatiyaan iyan so Surat Al-Fatiha, ago ishakeb iyan so khaparowan iyan a ayat sa Qur’an, sa datar o pinggolawla niyan ko paganay a rakaat. 

11. Amayka so sambayang na pat rakaat, ka ibarat o Lohor, Asar ago 'Aysha, odi na telo rakaat, ka ibarat o Magrib, na sii ko ikadowa rakaat na amayka makambangon phoon ko ikadowa a sojod, na magontod na pethahayat sa Tahayat Awal, (Batiyaangka so kathahayat sii ko manga dowa-a). 

12. Amaypeman ka so sambayang na dowa rakaat, ka ibarat o sambayang a Soboh (Fajr) agoso sambayang Juma’at agoso dowa Boka, na tharotopen iyan so Tahayat iyan, sa mbatiyaan iyan so Tahayat Awal a rakes o Tahayat Akhir, (Batiyaangka sii ko manga dowa-a). 

Orianiyan na lomindong ko Allah sii ko pat betad (maana so siksa ko Naraka, so siksa ko kobor, so pitna ko kaoyagoyag ago so kapapatay, ago so pitna ko kaphakatalingoma o Idajal, batiyaangka sii ko manga dowa-a). 

Orianiyan na pamangnin iyan so nganin a kabaya iyan a phamangnin iyan, a mapiya sii sa donya ago sa akhirat, sa mlagid o giyangkoto a sambayang na paralo antawa-a ka sunat, orianiyan na shalam sa kawanan, na gobo sa diyawang, sa tharoon iyan so (Assalamu Alaikum Warahmatullahi Wabarakatuh). Na samanan na miyatarotop so sambayang iyan.

Oriyan o kapakashalam iyan, na pepharakala, maana phanasbih (sa ithasbih iyan) sa makatelo so (Astagfirullah Al-Azeem). Na sii ko da niyan pen kasangor ko manga tao, amayka sekaniyan i Imam na tharoon iyan so (Allahumma Antas Salam, Waminkas Salam …) batiyaangka so sompat iyan sii ko manga dowa-a. 

Mapasad oto na tontolen iyan so (La ilaha illallahu Wahdah …), batiyaangka so sompat iyan ko manga dowa-a. 
Orianiyan na itasbih iyan sa mbabakatelo polo ago telo (33) so (Subhanallah), (Al-Hamdulillah), (Allahu Akbar). 

Na sii ko ikamagatos na tontolen iyan so (La ilaha illallahu Wahdah …), batiyaangka so sompat iyan sii ko manga dowa-a. 

Mapasad oto, na batiyaan iyan so Ayatul Kursi, go giyangkai a manga Surah a khaaloy (Qul Huwallahu Ahad …, Qul Audho Birabbil Falaq …, Qul Audho Birabbin Nas …),



So Kazambayang a makapopoon sa mga sunnah o Rasulullah (saw):

"SO OKIT A KASHAMBAYANG"

Wudhu (Kapagabdas) 

Miyatharo o Nabi (Sallallahu Alaihi Wasallam) a: “Di tharimaan so sambayang a da a abdason.” (Muslim)



So mga kazambayang sa Sunnat


Fajr: dowa (2) ka raka'ah bago so Fajr


Dhuhr: pat (4) ka raka'ah  bago so Dhuhr ago dowa (2) ka raka'ah mapasad so Dhuhr


Asr: da sunnat


Maghrib: dowa (2) raka'ah mapasad so Maghrib


Isha: dowa (2) raka'ah  bago so Isha ago dowa (2) raka'ah mapasad so Isha ago Salatul Witr (dowa raka'ah + isa raka'ah)




So sambayang igira sii sa lalakawan: 


O tharg sa ingd sa sobra ko pat (4) gawi-I na tharalbi a makasambayang sa datar ka bo o mababaling sa giyangkoto a ingd. Maana pzambayang sa fard salah na ding ka maphakababa so sambayang.

Aya kaphakababa ko sambayang na igira:

1. So kawatan ka so ingd a inawaan ka na 80km.
2. Sii sa lalakawan sii ko zold a tlo (3) kadaon-dao ago dowa (2) kagagawii
3. So katatarg ko ingd na di nyan katawan o phakasobra sa pat (4) gawii so katatarg iyan angtaka di.
4. Khapakay so kapangasar, (Duhr ago Asr, Maghrib ago ‘Isha) Ogaid na khazowa bo ini o margn so kapakazambayang sa mababa a zambayng. Aya tharalbi a miyatharo sa Sunnah Mu’akkadah na phakababaan so zambayang. Maana omani zambayang na dowa ka rak’ah.

-So kapangasar na khapakay ini ko mga taw margn oba makazambayang sa sakto a oras: adn a sakit iyan, kiyawranan sa lalan, student a adn a exam iyan, doctor a adn a surgery nyan etc

Aya bo a khapakay ko kapakababa ko zambayang na igira sa lalakawan.(Ibn Taymiyyah)

Aya miyatharo sa hadeeth na so Nabi Muhammad (saw) na phakababaan nyan so sambayang iyan (2 raka'ah) igira sii sa lalakawan. Ogaid na so kazambayang sa kalilimod (congregation) na wajib ko sii sa lalakawan datar ko kawawajib iyan ko da sa lalakawan.


Fajr: 2 raka'ah sunnah bago so Fajr + 2 raka'ah a fardh Fajr


Dhuhr: 2 raka'ah fardh Dhuhr (da sunnah)


Asr: 2 raka'ah fardh Asr (da sunnah) 


Maghrib: 3 raka'ah fardh Maghrib (da sunnah)


Isha: 2 raka'ah fardh Isha (da sunnah) 

SUNNAH Witr (salatul witr): 2 + 1 rak’at