So pnggolaolaan o Miyaratiyaya igira a Minitalingoma so Tiyoba

So pnggolaolaan o Miyaratiyaya igira a Minitalingoma so Tiyoba

Mranao version of: “The believer’s attitude towards calamities” by IslamQA.

Pitowa: (Paka-asal angkaya mga ktharo na phoon sa basa English. Na araparap sa kapakasagogod nago kaliwanag a kasaboti sangkaya a mga katharo na so mindiyorobasawn sa basa Iranon na kiyapangomanan nago kiyapllbatan niyan sa da ma pira taga ka kalo-kalo na mamondas so titho a mapipikiron a mapiya. Adn a mga katharo a da tano dn alina ka sabap ko badn phakawatan so maana niyan. So pman so diyorobasa ko mga ayat sa Qur’an na sii tano dn kinowa ko diyorobasawn i Shaykh Abdulaziz Guro Alim Saromantang)

Assalamualaikum warahmatullahi wabarakatuh

Sa kataya na piphalapalad ami rkano!
---------------------------------------------------------------------------------------
So pnggolaolaan o Miyaratiyaya igira a Minitalingoma so Tiyoba
---------------------------------------------------------------------------------------

Igira a so Muslim na miyasogat a tiyoba nggolalan ko kambobolawasan niyan, odi na so tamok iyan, nganin san, na antonai taralbi a zowaan niyan sii ko kapakanggogolalan niyan ko Islam?

So langowan a podi na rko Allah

Paganay ron:

So mga Tiyoba na tpng, nago tanda oto sa kasosoat o Allah ko tao, sabap sa lagid siran o bulong: Mapait, apiya pn i kapait iyan na imbolong tano ko tao a khababayaan tano a kabolongi ron – sa so Allah na iniropa niyan sa mapiya. Sii ko saheeh hadeeth na miyatharo on: “Sadn sa kala o balas na khaparoli ko kala a tpng. Na igira a miyasowat so Allah ko mga tao na pthupungan niyan siran. Na sadn sa tomarima san na miyasowat iyan so Allah na sadn pman sa di nyan tarimaan na miyaparoli nyan so morka o Allah”, piyanothol i al-Tirmidhi (2396) ago si Ibn Maajah (4031); miyatndo a hasan i al-Albani sii ko Saheeh al-Tirmidhi.

So Tiyoba na mapiya ko miyaratiyaya sabap ko balas rka nyan a pthimoon sa alongan a maori; andamanayai di niyan kapiyai pkhiporo so pangkatan nyan ka pkhada so dosa niyan? Pitharo o Rasul (sallallahu alaihi wasallam): “Igira a khababayaan o Allah so mapiya ko oripn niyan, na pzambotn nyanon so kasiksaan nyan sa giya a dunya, nago igira a khabayaan Niyan a matitimo so kasiksaan nyan sabap ko mga dosa nyan na khatalingomaan nyan sa alongan a maori”. Piyanothol i al-Tirmidhi (2396); miyatndo a saheeh i al-Albaani sii ko Saheeh al-Tirmidhi.



Pitharo i Hassan al-Basri (ikalimo o Allah): “Di niyo pmbaomann so mga Tiyoba ago mga tiyoba a pkhitalingoma, ka oba badn giyoto a di niyo khababayaan na giyotowi kiyapakaapas, odi na oba badn so khababayaan niyo na aya niyo dn kabinasaan.

Pitharo i Al-Fadl ibn Sahl: “Adn a limo sii ko Tiyoba na aya taralbi ko malantas e kapamimikiran na di nyan pakalpasn, sabap sa mapphakada iyan so mga dosa, pukhapadalm iyan so tao ko masa a kapakakowa nyan sa balas nggolalan ko kazabar, mapphakada iyan so kandarainon, mapphakatadm iyan so to tao ko limo-on a kapiya o kambobolawasan, sa pkhapokaw nyan so tao ko kathawbat na makapphanikhasay mammgayan sa sadqa.

Pkhisabap ko Tiyoba so kapphakakowa o miyaratiyaya sa balas, sa dadn a kakhakowaa roo a romowar ko kazabar, sa dadn a kapakazabar o tao romowar sa kapakabagr o paratiyaya nyan nago makabagr so tindg iyan.

Tanodan, so katharo o Rasul (sallallahu alaihi wasallam): “Sayana ko mapiya so btad o miyaratiyaya, sabap sa so kaoyag oyag iyan na langon dn mapiya, sii bo aya ppnto-a ko miyamaratiyaya. Sa igira a mapiya a pkhaolaola na pphanalamat ko Allah na giyotowi mapiya rkanyan. Igira pman a marata a miyaolaola na gii nyan thindgan na zasabar dn, na giyotowi mapiya rkanyan”. (piyanothol i Muslim, 2999).

Na igira miyakatana so Tiyoba sii ko Muslim, na taralbi a tharoon nyan “Inna Lillaahi wa inna ilayhi raaji’oon (Mataa a rk tano o Allah na ron tano bo pagndod), na tharo nyan a giyanan a dua’a a miya aloy a phoon ko Rasul (sallallahu alaihi wasallam).

Sayana ko mapiya a giya ngkoto a masa a so tao na gii mbalingan ko Kadnan nyan nago sasabotn nyan a so bo so Allah i thatandingan ko kapipiya ginawa ago kambaoman. Sayana ko mapiya giya ngkoto a kathagodaya ko oriyano langon a kasopiit. Pitharo o Allah (pd ko maana nyan):

“…ogaid na sampayn ka so kapipiya ginawa ko mga as-Saabiroon (mga sasabar, mga papantang).

“A siran na igira a miyasogat siran a tiyoba: Na tharoon iran a: "Mataan! a skami na kapaar o Allah, go mataan! a skami na Ron kami phakandod:" 2:156

“Siran man i kiyapatotan ko manga maap a phoon ko Kadnan iran, ago limo, go siran man na siran i miyamakakdg ko ontol.” 2:157

Piyanothol i Muslim (918) a so Umm Salamah (miyasowaton so Allah) a pitharo iyan: Miyan’g akn so Rasul (sallallahu alaihi wasallam) a pitharo iyan: “Dadn a Muslim a igira a tiniyoba na tharoon niyan a - “Inna Lillaahi wa inna ilayhi raaji’oon (Mataa a rk tano o Allah na ron tano bo pagndod). Ya Allah, balas ingka rakn aya sa mapiya nago sambii ngka rakn sa mas mapiya” – ogaid na so Allah na zambian nyan oto sa mas mapiya.

Pitharo iyan (Umm Salamah): Gwani ko mawafat si Abu Salamah, na pitharo akn: antawaa i miyakapiyapiya ko mga Muslim a di so Abu Salamah, a skanyani pagampaganay a mangopd ko hijrah o Rasul (sallallahu alaihi wasallam)? Sa pitharo akn, so Allah na siyambian nyan rakn sa aya inisambi iyanon na so Rasul (sallallahu alaihi wasallam).

Ikadowa:

Opama ko so tao na pamimikirann nyan oto igira a minitalingomawn so Tiyoba na puphakakhap rkanyan so misasaolay ron.

Sii ko kababantogan a kitab a Zaad al-Ma’aad (4/189-195), si Ibn al-Qayyim na miyakapira nyan maaloy, pdon angkaya phakatalingoma:

1- Opama ko pagilaya o tao a giya ngkotowa miyakatalingomawn a Tiyoba, na pkhitaks iyan oto ko lagido minitalingomawn a miyauna odi na mas mapiya, sa o masabar skanyan na tarimaan nyan oto, na miyakatimo skanyan sa pira takp a kapiya nyan a di so miyadaon ko Tiyoba, sa o sii pn sa kabaya o Allah na mas mala pn a Tiyoba a ithana iyan.

2- So Tiyoba a katotong na di mapnggdagda opama ka badn phamimikirana o kiyasakitanon. Pakapangilay ilaya ngka sa mbalabala sa takilidan nyan ka langon dn Tiyoba, langon dn kaada-i, langon dn tipngan o Allah, mlagilagid dn so da nyan makowa so mapiya nago so aya miyaparoli nyan na di nyan khababayaan. So kambaoman sii sa giya ngkaya a dunya na lagido taginupn, odi na lagido along-along. O singa ka sa maito na phakaotantang ka gomoraok, na o mapipiya ginawa ngka ko salongan na kambaoman ko tnday a kaphagin’tao, na o kalolombokan ka so mapiya sa di bo phanga-athay na sabnar a minipligt rka ko tinday a kaphagin’tao. Dadn a gawii a kasosonor a ba da a kambaomanon. Si Ibn Mas’ood (miyasowaton so Allah) na pitharo iyan: So langon a masa o kasosonor na adn a kambaomanon, nago dadn a walay a masonor a ba da a kambaomanon. Nago pitharo i Ibn Sireen: Dadn a kasosonor a ba di katondogi sa kambaoman.

3- Tanodan, ka so kapkhalk (kasasawan) na di nyan maphakada so Tiyoba, ka ba nyan dn mapphakalabaw.

4- Tanodan, ka so kalpasa ko balas o kasabar, kasangkop, a limo ago toroan o Allah a ipmbgay nyan a ipmbalas iyan ko mga sasabar ago so gii ron mbalingan ko katharowa nyanon sa “Inna Lillaahi wa inna ilayhi raaji’oon (Mataa a rk tano o Allah na ron tano bo pagndod), na masakit a di so Tiyoba.

5- Tanodan, ka so kapkhalk (kasasawan) na pphakapiya ginawa o rido-ay, na gii nyan mapakamboko so mga bolayoka: pkhabowat iyan so rarangit o Allah na pkhabowat so kasosonor o shaytan; pkhabinasa nyan so balas na mapphakalobay nyan so tindg. Opama ko skanyan na masabar, na manamar a masowat iyan so Allah, pakapiyaan nyan a ginawa o bolayoka iyan, nago pakambokoon nyan so ridoay, sa pangoyatan nyan so mga pagariya iyan ko kapphnudi kiran ko onaan o da iranon kapangoyati, na giyayai mabagr a tindg a tanda o miyakapiyapiya – kunaba a giya ngkotowa a pphan’ngln nyan a bontal iyan, prrditn nyan a nditarn nyan, kazingayowa ko kapatay, nago da nyan kasorotn a giya ngkoto a okoranon o Allah.

6- Tanodan, ka aya onga o kazabar nago kazinganina ko ikasosowat o Allah na kasosonor ago pira takp a khaparoli nyan adi sa ba nyan tatangana so miyada on. Kiyasokodan rkanyan so “walay nyan sa sorga” a pmbalayn rkanyan a balas o kiyabantoga nyan ko Tohan nyan nago so kiyambalingan nyanon a inaloy nyan so “Inna Lillaahi wa inna ilayhi raaji’oon (Mataa a rk tano o Allah na ron tano bo pagndod). Na pamili skanyan o andai mala sa giya a dowa a Tiyoba: Tiyoba sa giya a dunya odi na Tiyoba ko kiyapapason a walay nyan sa sorga a ron kakal. Sii ko al-Tirmidhi na miyapanotholon a marfoo’: “Sii sa alongan a maori na so mga tao na gii iran ndingandingan’n ba bo so mga kobal iran na pangabatnon a gonting ko katatgo iran sa dunya, amay ko mailay iran so balas a mapiya o pkhaTiyobaan” sakatao mga salaf na gii nyan tharoon: O da bo so Tiyoba sa giya ngkaya a dunya na phakaoma tano sa alongan a maori a ma-apay (malalapis) tano.

7- Tanodan, ka Skanyan a puphan’png na Tanto dn Malantas nago Makalimo’on, kalokalo na mababantobantog tano Skanyan – di nyan phakatanaan so Tiyoba ba nyan mbinasaa, odi na pakambaoman’n nyan, odi na pagimasadn nyan, ka aya mataan a bnar na tipngan nyan ko kasabar, katarima nago so paratiyaya nyan;  ka anyan Iyan man’g so dua’a ago so pangni, ka an Iyan mailay antaa e puphangangarunganon a ginawa, puphagapason, phrondanon, puphamangni ron.

8- Tanodan, ka o da bo so mga tpng ago mga ringasa sa giya ngkaya a dunya, na so tao na khatagowan sa kibr, sarig sa ginawa nyan, sa lagido Fir’awn nago phakatgas a puso iyan taman sa mbaloy a kabinasaan nyan sii sa a dunya ago sa alongan a maori. Tanda oto sa limo o Masalinggagao a ipthpng iyan ko tao ko omani masa na ipmbolong iyan so tiyoba ka an skanyan masiyap ko lagid anan a mga pnaiyakit, mabaloy skanyan a somasangkop, a mapakada iyan so langon a phakatolod rkanyan ko kabinasaan. Miyasotisoti Skanyan a Allah a Masalinggagao a ipkhalimo tano nyan sabap ko tpng iyan, sa lagido kiyatharowa Niyanon:

So Allah na ipkhalimo tano nyan apiya pn nggolalan sa kasopiit o Tiyoba, nago so Allah na pthpngan niyan so pagtao igira a ikhalimo iyan.

9- Tanodan, a so kasopiit o kaphagin’tao sa giya ngkaya a dunya na nesisita ini ko kamis a alongan a maori, ka so Allah na gii nyan pakazambiin angkanan a dowa. Lagid iyan mambo a sadn sa kamis o dunya na nesisita dn a kasopiit iyan sa alongan a maori. Na thomo pman aki sa kasopiit a magaan bo komlas a di so rantang a sonor a kapipiya ginawa. Na amay ka di rakano pn aya makarayag, na pamimikirano niyo so katharo o Rasul (sallallahu alaihi wasallam): “So Sorga na malilibt a kasopiit, na so naraka na malilibt a baya a ginawa”.

Ikatlo:

Sii ko pithibarangan a masa, opama ka so tao na di niyan pakathagorarn sa ginawa niyan so kinatanaon o Tiyoba, na ino pn oto ka kiyasabotan niyan a limo nago pammgayan, sa knaba tpng.

So mala a Ulama o Islam [a si Ibn Taymiyyah] (ikalimo o Allah) na pitharo iyan: So Tiyoba a mapakapagndod ka niyan ko Allah na thomo a di so limo a maphakalipat ka niyan ko tadntadm ko Allah”.

Pitharo e Sufyaan: Sadn sa ipkhagwad o tao na mapakay mas mapiya rkanyan, sabap sa sadn sa ipkhagwad iyan na pkhasabapan sa kapphananangoran niyan ko Allah, sakamaoto mambo a sadn sa pkhababayaan niyan na khapakay mbaloy skanyanon a madarainon.

Si Ibn Taymiyyah (ikalimo o Allah) na aya tatangkapan niyan ko kiyalaboso awn o mga ridoay niyan na limo.

Pitharo i Ibn al-Qayyim: Miyakaisa alongan na pitharo iyan (si Ibn Taymiyyah) rakn: “Antonaa dn i zowaan o mga ridoay akn? So kasorgaan akn na sisii sa puso akn, apiya anda ko zong na pd akn na di ako niyan dn mblagn. O makalaboso ako na miyatayod akn so simba kn ko Allah, o matay ako na miyashahid ako, na o paka awaa ako ko ingd akn na aya kn dn gii kaplayalayag (kaphapasyo).

Gii niyan tharoon ko masa a kakakalaboso niyan: Opama bo ko mapno a bolawan giyangkaya a tago o kalaboso na di nyan dn kalawanan so panginsokor sa giya a limo rakn. Odi na gii nyan tharoon: Didn kalawanan so balas a kapiya o miyaprarad iyan rakn.

Sii ko kiyalaboso niyan, gii nyan tharoon igira a somosojud: “Ya Allah, tabangi ako ngka sa katatadmi ko Rka, kapphanalamati ko Rka, nago so kapkhasimba ako Rka. MashaAllah. Miyakaisa a alongan na pitharo iyan rakn (si Ibn al-Qayyim): Aya man a pkhakalaboso na so tao a pkha awat a puso iyan ko Tohan niyan, nago aya titho a makakalaboso na so madadakp o nafsu hawa iyan. Gwani ko makasold sa kalaboso na inadap iyan so mga klb iyan sa iilayn niyan: “Na katagoan so lt iran sa kota a adn a pinto iyan, so sold iyan na madadalm on so limo, na so liyo niyan na mapapantag skaniyan o siksa! 57:13”. Katawan o Allah ka dadn a miyailay akn a sakatao bo a ba niyan kalawani sa kapantang, apiya pn masasangat iyan so pimbarang a mar’gn, da a kasibisibyan nago kasisikotan skanyan, inangin a sii ko kiyakalaboso niyan nago kiyaromasay niyan na tanto dn a ipakapipiya ginawa niyan, itatapi iyan dn, tanto dn a mapantang nago mala i pangkinsokor. Khailay ngka dn sa bontaol iyan a giya ngkoto a kasosonor nago kapakapipiya ginwa nyan. Igira a miyawan kami ka lagido adn a phakatana a Tiyoba a dadn a khasongowan ami, na ron kami somong, na sadn sa kailay ami ron a man’g ami so sowara niyan na mada so langon a maggdam ami kalk na kasambian sa kalintad, katgas, kapanamar nago katagoi rkami sa bagr. Miyasotisoti Skanyan a Isa-isa a piyaki ilay Nyan ko oripn Niyan so sorga Iyan ko onaan o da iran pn kapakathoona, nago likaan Nyan kiran so mga paitao ko kpapadalm iran sa giya ngkaya a dunya o panikhasay ko kanggalbk, na giyotowi sabap a pd ko mga pakhamokamotan o sorga na misampay kiran, na pukhabaloy siran mbabayorantang a sadn sa bagr iran na nggaston iranon sa pagorad oradan iran.

Sii ko Al-Waabil al-Sayyib (p. 110).