| MANGA KARIBATAN SII KO KAPNAIHADJI |
|
So kapelepasa o naihadji ko mikat ko phoonan iyan a darpa, sa diron makaphagihram sa taman sa misampay sa Jeddah, odi na sii ko salakaw ron a darpa a misosold ko manga mikat, sa ron dii makapagihram, sa giyanan na makasosorang ko pandoan o Rasulullah (r) a patot a makapagihram so langowan o naihadji sii ko mikat a khasagadan iyan.
Sa paliyogat ko langowan a miyakalepas sa mikat a makakasoy ron, sa ron makapagihram amayka khaparo, na odi khaparo na paliyogaton a makapepidiya sa khasombali iyan sa Makhah, na go maphakikan iyan ko manga miskin, sa mlagid o aya kiyapakaoma niyan na sii miyaka-okit sa kawang, odi na sii sa gilopa, odi na sii sa kalodan.
Sa amayka da a khasagadan iyan ko lima a manga mikat a lomalangkap, na saden sa paganay a mikat a khasagadan iyan na anday kapantaga niyanon na makaphagihramon.
Ikadowa: Manga karibatan sii ko Tawaf.
1. So kathawaf a sii dii khawa ko onaan o Hajaral Aswad, a obadi aya paliyogat na sii dii makakhawa ko pantag a Hajaral Aswad.
2. So kathawaf ko sold a Hijr a Ka’ba, sa giyoto na kena oba miyakathawaf sa Ka’ba, ka sii miyakathawaf ko sapotolon, sabap sa kagiya so Hijr na matag sagintas sa Ka’ba, sabap roo na di khatarima angkoto a isa ka libet a minithawaf iyan sa sold a Hijr a Ka'ba.
3. So dii kanggagaan lomalakaw o naihadji sangkoto a makapito makalibet sii ko Tawaf, a giyoto na sii bo dii nggolawlaa ko paganay a makatlo makalibet sii ko Tawaf al-Kodom.
4. So kanggogomigta sa pantag sa kaziyoma ko Hajaral Aswad, sa taman sa ipheraot sa kambobono ago kandadawrai, sa giyanan na di khapakay, sabap sa kadadalmi ron sa morala ko manga Muslim, ka so kandawrai a go so kapakasakiti o Muslim ko pagari niyan a Muslim sa di patot na isasapar.
Na so kibagaken ko kasiyom na kena oba phakabinasa ko Tawaf, ka apiya pen da makasiyom na so Tawaf iyan na khatarima, sa khasanaan den a giya bo a kiphagarangen iyanon sa lima niyan, ago giya kapethakbir iyan igira a miyapantag iyan sa apiya pen mawatanon.
5. So kaphagipowa iran ko Hajaral Aswad sa araparap iran sa oba siranon makaparoli sa kabarakat, sa giyanan na Bid’ah a da a asal iyan ko Agama, ka aya sonat na so kapkhapeti ron a go so kapsiyomaon sa simba ko Allah.
6. So kapkhapeti a go so kapephangingipowa sangkoto a langowan a pata rogo a Ka’ba, go baanda pen giyangkoto a kalangowan a keleb iyan, a obadi so Nabi (r) na da aba niyan phagipowa sa Ka’ba arowar ko Hajaral Aswad a go so Rokn al Yamani.
7. So kasesenggay sa dowa-a a matetendo, ko oman makaisa makalibet ko kathawaf, sabap sa da a miyakedeg ko Nabi (r) aba niyan pinggolawla arowar sa kapthakbir iyan oman iraot ko Hajaral Aswad, sa pethontolen iyan ko pageletan o Hajaral Aswad a go so Rokn al-Yamani so:
( رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي اْلآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ) [البقرة :201]
8. So kipephakatanogen o sabaad a dii thawaf ko sowara iran, odi na so zasaik kiran sangkoto a masa a dii kathawaf, sa pekasabapan oto sa kapekhabowing o manga tao a dii thatawaf.
9. So dii kanggogomigta sangkoto a kapzambayang ko Makamo Ibrahim, sa giyanan na makasosopak ko inokitan o Nabi (r), na go pekhaadenon so ringasa ko manga tao a dii thatawaf, sa khazanaan den so kazambayang iyan sa dowa rakaat a sonat ko apiya anda a darpa sa Masjid.
Ikatlo : Manga karibatan sii ko kaza’ey.
1. Igira a miyakatimbawaw siran sa Safa a go sa Marwa, na pesangor so sabaad a manga naihadji sa Ka’ba, na iphagarang iranon a lima iran sii ko kapthakbir iran, sa lagid o kapephangintakbir iran sii ko sambayang, sa aya sonat na giya kipephoroon ko lima ko kandowa-a.
2. So dii kanggagaan ko kaza’ey sa pageletan a Safa ago giya Marwa, a obadi aya sonat na sii bo dii nggagaan sangkoto a pageletan a dowa a toos a manga gadong, na malipos iyan oto na pelalakaw sa matangka.
Ikapat: Manga karibatan sii ko kaokof sa Arafa.
1. So kapekaden o sabaad a manga naihadji sii ko manga darpa, a makaliliyo ko manga thamana a Arafa, sa ron siran den kakaden sa taman sa somdep so alongan, orianiyan na somong siran sa Mozdalifa sa da siran den makaokof sa Arafa, na giyanan na mala a karibatan a khailang iyan so naihadji iran, sabap sa kagiya so kapnaihadji na patoray ron so kaokof sa Arafa, sa aya paliyogat kiran na giya kapakakaden iran ko makasosold ko manga thamana a Arafa, kena oba so makaliliyo ron, sa kaphangilayan iran sa okit, na odi khaparo na sold siranon ko dapen kasedep o alongan, sa kakaden siranon sa taman sa somdep so alongan, go khapakay pen a aya kasold iranon na sii ko kagagawi-inan ko boka.
2. So kapengganat o sabaad kiran sa Arafa a dapen sedep a alongan, sa giyanan na di khapakay, sabap sa kagiya mataan a so Rasulullah (r) na aya pinggolawla niyan na komiyaden sa Arafa, sa taman sa somidep phorong so alongan.
3. So dii kanggogomigeta pantag sa kapepamanik sa palaw a Arafa, na go so kisampay sangkoto a pondiyong iyan, sa pekisabapon so kapekhaaden o manga morala a madakel, a obadi giya Arafa na palaya den darpa a khapakay a darpaan, na so kapepamanik sangkoto a palaw, a go so kazambayangon na kena oba sosogoon.
4. So kaphagadapa o sabaad kiran sa palaw a Arafa ko diniyan dii kandowa-a, a obadi aya sonat na giya kaphagadapa sa Kiblat.
5. So kapephanimo o sabaad kiran sa botha ago maroni a ator ko gawii a Arafa, sii ko manga darpa a matetendo, sa giyanan na galbek a da matoon sii ko Agama o Allah.
Ikalima: Manga karibatan sii sa Mozdalifa.
So kapekhatembang o sabaad a manga naihadji ko kapamorot sa maroni a ator, sii ko andaden i kapakaoma iran sa Mozdalifa a da siran pen makasambayang sa Magrib ago Esha, na go so kapipikira iran sa mataan a so manga ator a iprontar sii ko manga Jamarat na taralbi den a sii phoon sa Mozdalifa.
Sa aya benar na khapakay so kaporotaon sii ko apiya anda a darpa sii sa lopa a Haram, go aya miyakedeg a phinggolawla o Nabi (r) na da niyan sogoon iba pamoroten sa maroni a ator sa Mozdalifa a iprontar iyan sii ko Jamrat al-Akaba, ka aya den a kinipamorotnon sa maroni a ator, na sii den ko kapipitaan ko kiyaganat iyan sa Mozdalifa, ko oriyan o kiyapakasold iyan sa Mina, go datar den oto so ped a manga roroni a ator a sii niyan kinowa sa Mina.
Goso sabaad kiran na phagonaban iyan a ig angkoto a manga roroni a ator, a giyoto na kena oba sosogoon.
Ikanem: Manga karibatan sii ko karontar.
1. So kapipikira o sabaad a manga naihadji, sa aya pelebaden iran ko kaprontar iran ko manga Jamarat na so manga shaitan, sabap roo na perontaran iran a rarangit a masasarta a dawra ago sinta, a obadi so karontar na da a kinisogoonon arowar sa kiphamayandegen ko simba ko Allah.
2. So kaperontar iran sangkoto a manga Jamarat a manga ala a ator, odi na manga talompa, odi na manga kayo, sa giyanan na makasosobra ko pandoan o Agama, ago inisapar o Rasulullah (r) ago di oto khasanaan sii ko karontar.
Aya mataan a isosogo a iprontar sangkoto a manga Jamarat na manga roroni a ator, a izan o tai a kambing a di tanto mala.
3. So dii kanggogomigta a go so dii kambobono sangkoto a manga Jamarat, sa pantag bo sangkoto a kaprontar, a obadi aya isosogo na so karontar sa malanat, a go so kapepangilay ron sa okit sa da aba pekhasakitan a tao; sa taman sa kapekhagaga-aon.
4. So khiprabaken sangkoto a manga roroni a ator sa makaisa-isa, sa aya kabasa o manga ulama na ayabo a kiya-itongan roo na satiman a ator.
Sa aya isosogo a okit a karontar na kazinatiman, a rakes o kapthakbir sii ko oman makaisa makalebad.
5. So kapephakiganti o tao sii ko karontar a obadi magagaos iyan a bager, ka kagiya kawan iyan bo sangkoto a karegen iyan a go so kaliget a tao, na so kapakiganti na di khapakay inontabo igira a di magagaga, sabap ko kasasakit odi na so datar iyan.
Ikapito: Manga karibatan sii ko Tawaf al-Wida.
1. So dii kathawaf o sabaad kiran sa Tawaf al-Wida ko masa a kakakaden iyan pen sa Mina, a dapen makapasad romontar ko manga Jamarat, orianiyan na mbalingan sa Mina na romontar sangkoto a perontaran, na makapasad na miyaling sii ko inged iyan, sa aya miyabaloy a moripori a miyanggalbek iyan, na so karontar kena oba so kathawaf sa Baitollah.
Aya kabasa o Nabi (r) na:
(لاَ يَنْفِرَنَّ أَحَدٌ حَتىَّ يَكُونَ آخِرَ عَهْدِهِ بِالْبَيْت)
“Oba aden a gomanat a isabo, a di aya mabaloy a moripori a galbek iyan na so kathawaf sa Baitollah.”
So Tawaf al-Wida na taralbi den a sii matago ko oriyan o kapasad o langowan a penggalbeken ko Hajj , sii ko dapen kaganat o tao ko kambaling iyan ko inged iyan, sa anday kapakapasad iyan thawaf na diden petharethareg sa Makkah inontabo so di khathay.
2. So kapeliyo iran sa Masjid al-Haram a pephangendod siran ko oriyan o kapasad o Tawaf al-Wida, sa a-adapen iran a Ka’ba, sa aya pipikiren iran na selasela iran sa Ka’ba, sa giyanan na miyambago ko Agama a da a paka-asal iyan.
3. So kapendingili o sabaad kiran sa Ka’ba sii ko pamintoan a Masjid al-Haram, ko oriyan o kapasada iran ko Tawaf al-Wida, a rakes a dii siran ndowa-a sa datar oba siran phagodas sa Ka’ba, sa giyanan na Bid’ah a kena oba sosogoon.
Ikawalo: Manga karibatan sii ko kapelawia ko Masjid o Nabi.
1. So kapepangingipowa sangkoto a manga keleb ago manga rihas a potao, sii ko kipembentelen ko koba o Nabi (r), na go so kapepanambedi ron sa manga tanor a go so izan iyan, ka araparap iran sa kapakaparoli ron sa kabarakat, ogaid na so kabarakat na sii pekaparoli ko inisogo o Allah a go so Sogo Iyan, kena oba sii ko manga Bid’ah.
2. So kapesongowi sangkoto a manga liyang sa palaw a Uhod, sa aya datar anan na so manga liyang a pembethowan sa Gar Hira ago Gar Thawr sii sa Makhah, na go so kapephanambed roo sa manga togak, na go so dii kandowa-a sa manga dowa-a a da sogoon o Allah, na go so kaperasaya ko ginawa sa pantag roo, sa palaya denai Bid’ah a da aba niyan paka-asal ko Agama a linang.
3. So kapelawia iran sangkoto a manga darpa a aya pipikiren iranon na ped ko manga paza o Rasulullah (r), lagid o darpa a likowan o onta niyan, go so paridi a pembethowan sa Bi’er al-Khatim, odi na paridi o Usman, na go so kapepangowa iran sa botha sangkai a manga darpa a miya-aloy, ka araparap iran sa kapakaparoli ron sa kabarakat.
“Da a inisogo kiran arowar sa kasimbaa iran ko Allah, sa tobohalosen iranon so paratiyaya.” [Sorah 98: 5]
Na go so katharo o Allah:
“Mataan a so manga masjid na parabo ko Allah, sa oba aden a pangangarapanan iyo a isabo a ped o Allah.” [Sorah 72: 18]
Phangnin tano ko Allah a pakathagompiyaan Iyan so betad o manga Muslim, na go began Iyan siran sa kenal sii ko Agama, na go pakalidasen tano Niyan langon ko manga pitna a phakamorala. Mataan a Sekaniyan na Pepakaneg a aya phagampon ko pangni.
No comments:
Post a Comment