الشرك: صرف حق من حقوق الله لغيره. اضواء البيان ٣/٦١٤
Aya kapanakoto na so kapaka antapa ko kabnar a pd ko manga kabnar o Allah sii ko salakaw ron.
Piyakadowa soson o manga ulama so kapanakoto, si Shiekh Ahmad bin Hajar Alo Botamie na tigiyan:
الشرك نوعان: أكبر و أصغر ، فمن خلص منهما وجبت له الجنة و من مات على الأكبر وجبت له النار.
So kapanakoto na dowa soson: mala a go maito, sa taw a miphokasa iyan a dowanan na miyapatoton so sorga, na sa taw a kapantagan a matay sii ko mala a kapanakoto na miyapatoton so naraka.
Piyakasnggaya o manga ulama so kapanakoto a mala a go kapanakoto a maito sa tigiran:
Paganay: so kapanakoto a mala na ipkhakapir, na so kapanakoto a maito na mala ko manga ala a dosa ko oriyan o kapanakoto a mala.
Ikadowa: so kapanakoto a mala na ipphakaliyo ko agama, na so kapanakoto a maito na di khiliyo ko agama ogaid na pkhapaawingan iyan so kapakaiisaisaa o oripn ko Allah.
Ikatlo: so kapanakoto a mala na ipkhailang o kalangowan a amal, na so kapanakoto a maito na ayabo a khailang iyan na so mappnto a simba a kiyasaoganon.
Ikapat: so kapanakoto a mala na ipkhatatap ko naraka, na so kapanakoto a maito na o minaraka o khiyolawlaon na lagid o kalilid a manga ala a dosa a sa kabayaon o Allah.
Ikalima: so kapanakoto a mala na pkhailang iyan so kapaparihala o ginawa a go so manga tamok, na so kapanakoto a maito na knaba lagidanan.
Ikanm; so kapanakoto a mala na di prilaan so taw a kapantaganon a kapatay, na so kapanakoto a maito na khitapnay so khiolawlaon ko timbangan.
المفيد فى مهمة التوحيد ص: ٩٨
Giyangkaiya kapanakoto a mala na pimaanaan o manga ulam sa tigiran:
الشرك الأكبر: إثبات شرك لله فى خصائصه ، فيجعل الإنسان ندا لله فى ربوبيته أو ألوهيته أو فى أسمائه وصفاته. فتاوى اللجنة الدائمة: ١/٥١٧-٥١٨
Aya kapanakoto a mala na skaniyan so kapaka thiknaa atawa katarima sa adn a sakotowa o Allah sii ko manga ropa a go galbk a mippnto sa siibo ko Allah.
Lagid o kasnggay o manosiya sa saginda o Allah sii ko kiyapangadn a go gii Niyan kanggiragiray (شرك فى ربوبيته) odi na sii ko manga ngaran a go manga sipat iyan (شرك فى أسمائه و صفاته) odi na sii ko kapzimbaaon (ألوهيته شرك فى)
Giyangkai a (ألوهيته شرك فى) kipanakoton ko Allah sii ko kapzimbaaon na giyai raramigan tano a pphakarayagn tano sangkai a osayan tano ka kagiya tanto a maito a kapkhaaloy niyan obadi amay ka pmataanan na saya miyakipang so panagontaman o manga muslim, giyai mala a kiyasabapan sa kiyabinasa o katotolabos o kapphagagama iran sii ko Allah.
So manga ulama na pimaanaan iran so kipanakoton ko Allah sii ko kapzimbaaon sa tigiran:
الشرك فى الألوهية: هو ان يجعل لله ندا فى العبادة ، او فى التشريع ، فيصرف العبد لغير الله شيئا من انواع العبادة التى تصرف لله ، أو يتخذ غيره مشرعا من دونه ، أو شريكا فى التشريع. فتاوى اللجنة الدائمة للبحوث العالمية و الإفتاء: ١/٥١٦
Skaniyan so kasnggayi sa saginda o Allah sii ko simba, odi na sii ko kambaal sa bitikan, a pakaantpn o oripn ko salakaw ko Allah so nganin a pd ko sosonan a simba a so siibo oto pphakaantapa ko Allah, odi na komowa sa salakaw ko Allah a pphangmbaal sa bitikan a salakaw Rkaniyan odi na sakotowa Iyan sii ko gii kambaal sa bitikan.
Pd sa iphakapiya a ginawa a so manga muslim na miyanamanamar siran sa kaimpidi ko manga rarayag ko manga simba. Sii ko kazambayang na miyakadakl so manga masjid apiya andaka zong na miyamakaborod so manga pipiyai paras a masjid somambo so kapowasa na babay mama a muslim na miyamowasa sa thitho a soasoat iyan ko Allah sakamaotodn so kanjakat a go kazadka, lagid mambo o kapnaihajji gatosan a manga Shiekh, dibodn pira lompok a pthanos sa kapiya a gii kinggolalann ko kapnaihajji babay mama na minaihajji sa thitho a panonoatan ko Allah, miyakadakla taw ko manga madrasa rampi sa di khaitong so manga alim a go miyamakalangag sa quran, miyakadakl a pphatoginaan sa doctor, apiya andaka plinggi na ndodon so manga tablig, dadn a sabapaya a rowar sa gii kapanizakay o omani isa sa kinggolalann iyan ko simba.
Ogaid na aya masikawron sa ginawa a go thitho a pakammsa na lagid oba pipharo a manga muslim aya a giyanamboi agama na khasanaan dn, siiran dn pinggalbk angkanan a manga simba a miyangaaaloy a go so salakawron sii ko kasisirong iran a pphangongonotan siran ko parinta a kna o ba parinta a kaiislami sa aya iran dn paparatiyaan a parinta, hokoman, bitikan a go atoran a gii phatopato sa taks ko kawyagoyag o kaphagingd iran.
Aya miyapharas iyan na ipphangongonotan iran so pithibarangan a simba iran sii ko Allah a go so Nabi SAW na ipphangongonotan iran so parinta iran, hokoman iran, bitikan iran a go so atoran o kawyagoyag o kaphagingd iran sii ko salakaw ko Allah.
Manga pagari ko a manga muslim kdga niyo so history ka dadn a matoon niyo a sakataw bo ko masa o Rasulullah a phagonot Rkaniyan ko manga simba na ba amay ka miyaka liyo na sii pman phagonot ko Abu Jahl sa bitikan, hokoman na go atoran. Kdga niyo ka owadn matoon iyo na giyoto so manga monafiq.
Giyangkaya lagidaya a maolawla na bithowan aya o manga ulama sa tawheed sa (شرك الطاعة) kapanakoto ko kapangongonotan, iniropa iran sa tigiran:
شرك الطاعة: هي مساواة غير الله با لله فى التشريع و الحكم. المفيد فى مهمات التوحيد: ص ١٠٩
Aya kipanakoton ko Allah sa kapangongonotan na skaniyan so kilagidn ko salakaw ko allah sii ko Allah ko kapangmbaal sa bitikan a go hokoman.
Pitharo o Allah:
إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ ۚ أَمَرَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ وَلَـٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ ﴿٤٠﴾ يوسف
Da a hokoman inota na rk o Allah, inisogo Iyan a da a simbaan a rowar Rkaniyan, giyanani agama a ontol ogaid na kadaklan ko manga manosiya na diran katawan.
إِنِ الْحُكْمُ إِلَّا لِلَّهِ ۖ يَقُصُّ الْحَقَّ ۖ وَهُوَ خَيْرُ الْفَاصِلِينَ ﴿٥٧﴾ الأنعام
Da a hokoman, inonta na rk o Allah a pphanotholn Iyan so bnar a go Skaniyan i lbi a mapiya ko pphamangokom.
Didn khatarotop so paratiyaya a go di khabonayon so kapagagama sii ko Allah o di mindod so parinta, hokoman go so bitikan sii ko allah a go so sogo Iyan.
Pitharo o Allah:
فَلَا وَرَبِّكَ لَا يُؤْمِنُونَ حَتَّىٰ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لَا يَجِدُوا فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجًا مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُوا تَسْلِيمًا ﴿٦٥﴾ النساء
Na di, ka ibt ko Kadnan ka ka di siran khipaparatiyaya taman sa di siran rka makikokom ko nganin a kiyazasawalaan iran, oriyan iyan na da a magda iran ko manga ginawa iran a margn ko nganin a inibadangka a hokoman a go zalimbotawan siran sa samporna a kazalimbotawan.
وَمَن لَّمْ يَحْكُم بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ فَأُولَـٰئِكَ هُمُ الْكَافِرُونَ ﴿٤٤﴾ المائدة
Sa taw a di niyan ihokom so initoron o Allah na siran man na siran i manga kapir.
عن عدى بن خاتم انه سمع رسول الله (صلم) يقرء هذه الآية: اتَّخَذُواْ أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَاباً مِّن دُونِ اللّهِ. التوبة: ٣١ فقال لرسول الله (صلم): إنا لسنا نعبدهم ، قال: ((أليس يحرمون ما أحل الله فتحرمونه ، و يحلون ما حرم الله فتحلونه ؟ قال عدى: بلى فقال رسول الله (صلم): فتلك عبادتهم. أخرجه الترمذى
Miyakathitayan ko Adie bin Hatim a mataanaya a miyanegiyan so Rasul SAW a pmbatiyaan iyan angkai a ayat ((kinowa iran so manga ulama kiran a go so manga barasimba kiran a manga katohanan a salakaw ko Akllah)) pitharo iyan a hai sogo o Allah mataan a knabaami siran sinimba. Pitharo iyan SAW kna a pphakaharamn iran so piyakahalal o Allah na pphakaharamn iyo mambo oto? A go pphakahalaln iran so hiyaram o Allah na pphakahalaln iyo mambo oto? Pitharo i Adie: ana owayi! Na pitharo o Rasul SAW ((giyoto I kapzimbaa kiran))
Pitharo o Allah:
وَإِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ ﴿١٢١﴾ الأنعام
Ophoon iyo siran onoti na mataan a skano na thitho kanodn a manga pananakoto.
So Shiekh AlAmeen AsSingqitie a kilala a mofassir na tigiyan:
إن الذين يتبعون القوانين الوضعية التى شرعها الشيطان على ألسنة أوليائه مخالفا لما شرعه الله جل و علا على ألسنة رسله صلوات الله و سلامه عليهم ، أنه لا يشك فى كفرهم و شركهم إلا من طمس الله بصيرته و أعماه عن نور الوحى مثلهم. أضواء البيان ٤/٨٣-٨٤
Mataan a so siranoto a pphangongonotan siran ko manga bitikan a ibabada, a so inmbaalan skaniyan o saitan a minggolalan ko manga katharo o manga dokapila iyan, a makasosorang ko bitikan a inmbaalan oto o Allah a maporo a minggolalan ko manga katharo o manga sogo Iyan, inikalimo siran o Allah na mataan aya a da a zangka sa kiyakapir iran a go so kiyamoshrik iran a rowar ko pinilsan o Allah so pangilailayan iyan ko bnar a go biyota Niyan ko sindaw o wahi a lagidiran.
Ayadn a patot na kapatngan a go mainngka phiyapiya o barasimba a so kapakapanakoto sii ko parinta, hokoman a go bitikan na ligid dn o kapanakoto sii ko simba, aya maana niyan na o tomarima so taw sa parinta, hokoman o di na bitikan a salakaw ko inisogo o Allah na mlagid dn a go so sominimba sa barahala o di na kros.
Pitharo i Shiekh AsSingqitie:
فالإشراك با لله فى حكمه كالإشراك به فى عبادته ، قال فى حكمه: ((وَلَا يُشْرِكُ فِي حُكْمِهِ أَحَداً)) الكهف: ٢٦ فى قراءة ابن عامر من السبعة ((وَلَا تُشْرِكُ فِي حُكْمِهِ أَحَداً)) بصيغة النهى ، وقال فى الإشراك به فى عبادته: ((فَمَن كَانَ يَرْجُو لِقَاء رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صَالِحاً وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَداً)) الكهف: ١١٠ فالأمران سواء: أضواء البيان ٤/٤١٩
So kipanakoton ko Allah sii ko hokoman Iyan na lagid dn o kipanakotonon ko kapsimbaa Rkaniyan, pitharo Iyan makapantag ko hokoman Iyan: na di Niyan phakisakotowan so hokoman Iyan sa isabo, sii ko kabatiya i Ibn Amer a pd ko pito a kabatiya na lapiyat a kasapar ((obangka panakoton so hokoman Iyan sa isabo)). Pitharo Iyan makapantag ko kipanakotonon sii ko simba Rkaniyan: ((sa taw a aya btad iyan na aarapn iyan so mapiya a kimbaratmowaan ko kadnan iyan na nggalbk sa amal a mampiya go di niyan phanakoton so kapzimbaa ko Kadnan iyan sa isabo)) giyangkanan a dowa a maolaola na mlagid dn.
No comments:
Post a Comment